İki Gotik Mitolojik Kahraman: Lilith ve Al Karısı

Authors : Mit, Mitoloji, Lilith, Al Karısı, Gotik Edebiyat.

Pages : 247-256

Doi:10.26650/jos.1196694

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2023-04-28

Article Type : Research Paper

Abstract :İlkel dönemlere kadar uzanan mitolojik bilgiler, canlı ve cansız varlıklar hakkında söylenmiş ilk insan öğretileridir. Bu öğretiler, bugüne kadar form değiştirerek gelmeyi başarmıştır. İnsanlık tarihinin ortak zihin haritaları olan mitoloji insert ignore into journalissuearticles values(mythologie);, en temel anlamıyla ilk insanların yaşadıkları dünyayı anlamlandırma sürecinde ürettikleri düşüncelerdir. Doğayla iç içe olan bu insanlar, beşeri dünyayı ve metafizik dünyayı anlamlandırmaya çalışmıştır. Folklor araştırmalarında mitoloji olarak adlandırılan bu girişimler, Gardner’e göre tabiatta bulunan varlıklara ve yaşanan olaylara kişilik vermek sureti ile anlatma şeklidir. Mitolojinin bir hüviyeti vardır. Mitoloji bu hüviyetinde, ait olduğu toplumun sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik özelliklerini yansıtır. Ayrıca mitoloji, üretildiği toplumun inanış ve düşünüş sistemleri ile gelişir. Türk ve Yahudi toplumları, kadim geçmişlerinin sunduğu avantaj ile köklü bir mitolojiye sahiptir. Bu toplumların bilgi birikimleri ve tecrübeleri edebiyatlarına yansımıştır. Bilinmeyeni bilme, anlaşılmayanı anlamlandırma yöntemi olan mitoloji, C. G. Jung’un ifade ettiği gibi kolektif bilinç sayesinde benzer özellikler taşımaktadır. Türk mitolojisindeki Al Karısı ile Yahudi mitolojisindeki Lilith, fiziksel ve ruhsal özellikleri açısından benzerlik gösteren mitolojik kahramanlardır. Bu benzerlikler iki toplumun benzer yaşantılarının ve tasavvurlarının sonucudur. Al Karısı ve Lilith, kadınlara ve çocuklara zarar vermekte, toplumun asayişini bozan davranışlar sergilemektedir. İnsanlar bu iki varlıktan korunmak için birtakım inanç ve uygulamalar geliştirerek onlardan kaçınma/onlarla anlaşma yoluna gitmiştir. Bu çalışma Lilith ve Al Karısı merkezli mitolojik bir değerlendirmenin sonucu olmuştur. Günlük hayatta ve edebî anlatılarda sıklıkla karşılaşılan bu iki gotik karakterin Türk ve Yahudi mitolojilerinde benzeşen/ayrışan yönleri tahlil edilmiştir.
Keywords : Mit, Mitoloji, Lilith, Al Karısı, Gotik Edebiyat