Cibrân Halil Cibrân’ın Verde el-Hânî Adlı Hikâyesinin Arapçadan ve Ara Dil İngilizceden Türkçeye Çevirilerinin İncelenmesi

Authors : Arapça, Cibrân, Verde el-Hânî, Çeviri Stratejileri, Ara Dil.

Pages : 213-246

Doi:10.26650/jos.1246879

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2023-04-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Arap yazarların birçok eserinin Türkçeye çevirisi Batı dillerine çevirisinden çok sonra gerçekleşmiştir. Bu nedenle son yıllara kadar bazı meşhur Arap yazarlara ait eserlerin Türkçeye ilk çevirileri İngilizce çevirileri üzerinden yapılmıştır. Cibrân Halil Cibrân’ın Verde el-Hânî adlı hikayesinin yer aldığı el-Ervâḥu’l-Mutemerride insert ignore into journalissuearticles values(Asi Ruhlar); adlı hikâye koleksiyonu da Türkçeye ilk kez ara dil İngilizce üzerinden çevrilen eserlerdendir. Diğer taraftan kaynak metne hâkim olmadan ara dil üzerinden yapılan bir çeviride önemli düzeyde kaybın yaşanılması kaçınılmazdır. Bu çalışmada ara dil üzerinden yapılan bir tercümedeki kayıpların boyutunu tespit edebilmek için Cibrân’ın Verde el-Hânî adlı hikayesinin Arapça metni, Arapçadan Türkçeye, Arapçadan İngilizceye ve ara dil İngilizceden Türkçeye çevirileri çeviri stratejileri ve çevirideki kayıplar bakımından karşılaştırılmıştır. İlk bölümde incelenen çeviri stratejileri ödünç alma, öykünme, birebir, yer değiştirme, düzenleme, eşdeğerlilik, uyarlama, çıkarma ve eklemedir. İnceleme sonucunda Arapçadan Türkçeye yapılan çeviride bu stratejilerin başarılı bir şekilde uygulandığı ancak ara dil çevirisine bağlı kalınarak yapılan çevirilerin doğrudan yapılan çeviri kadar hedef dile uyumlu olmadığı görülmüştür. Ayrıca ara dil çevirisinde uygulanan stratejiler bilinmeden yapılan müdahaleler anlamın bozulmasına neden olmuştur. İkinci bölümde ara dil üzerinden yapılan çevirideki kayıplar incelenmiştir. Bu kayıplar ara dil çevirisinde yapılan hatalar ile ara dil çevirisinde kullanılan kelimelerin Türkçeye ikinci anlamı ile çevrilmesinden kaynaklanmıştır. Ayrıca ara dile doğru bir şekilde çevrilmiş birçok ifadenin ise ara dil üzerinden Türkçeye hatalı veya eksik çevrildiği görülmüştür.
Keywords : Arapça, Cibrân, Verde el Hânî, Çeviri Stratejileri, Ara Dil