Bekâretin Korunması Adına Erkek Benzeri Olmak ve Tanrı’nın Kadına Lütfu ‘Sakal’: Azize Wilgefortis (Virgo Fortis) Kültü ve İkonografik Zemini

Authors : Işık Eflan TINAZ

Pages : 489-513

Doi:10.26650/sty.2022.1060957

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, bekâretin koruması hususunda, Tanrı tarafından kendisine erkek benzeri yüz kılları verilmiş, çarmıha gerilmiş ve bu yolla adanmışlığın sembolü haline gelmiş Azize Wilgefortis’in ikonografik gelişim sürecini ele almaktadır. Azizenin hayat hikâyesinin en eski kayıtlarının 12. yüzyıla tarihlendiği ve kültünün ise 13. yüzyıl içinde gelişim gösterdiği bilinmektedir. Fransa, Almanya, Hollanda ve İspanya topraklarında adı ve hayat hikâyesi detayları değişkenlik gösterse de kültü yaklaşık üç yüz yıl sürmüştür. Buna karşılık 16. yüzyılda yapılan eleştiriler ile bu ikonografik düzenlemenin ve dahi Azize’nin gerçek şahsiyetinin meşruluğu sorgulanmaya başlanmıştır. Volto Santo Haçı temsilleri ile olan kuşkusuz benzerlikleri nedeniyle 1969 yılında Katolik Kilisesi tarafından azizler takviminden çıkartılmıştır. Bu makale, yorumlar arasında bir seçim yapmaksızın, her bir tezi inceleyerek, kültün yükseldiği 13.-15. yüzyıl arası Güney Avrupa coğrafyasındaki temsillerin kökenine inmeyi amaçlamaktadır. Çarmıhtaki sakallı bakire Azize Wilgefortis, ister gerçek ister gerçek dışı olsun, belirli kültürlerde adanmışlık sembolüne dönüşen bir hagiografik varlık içermesi, temsillerin üretiminin ve ikonografik düzenlemesinin ilerleme gösteriyor olması açısından metodolojik olarak ele alınması gereken bir tasarımdır. 
Keywords : Azize Wilgefortis, Azize Kümmernis, Volto Santo, Ortaçağ Sanatı, İkonografi