Yapılan ve Yazılan Arasında Mimarlık : Tolunoğlu Camii

Authors : Talha Ulaş

Pages : 45-60

View : 27 | Download : 24

Publication Date : 2024-11-25

Article Type : Review Paper

Abstract :Turgut CANSEVER\'in mimarlığı anlayış ve yapış üslubunu üzerine inşa ettiği temel düşünce: özünde mimarlığı bir inanç meselesi olarak değerlendirmesi ve bu değerlendirmenin sonunda \"mimarın aldığı her kararın en temelde mimarın inandığı değerlerin bir çıktısıdır\"(Cansever, 1996) çıkarımını yapmış olması Turgut CANSEVER\'in mimarın fikirleri ve bu fikirlerin sözlü tezahürü olan söylemleri ile mimari eylemleri, yani ürettiği tasarımlar arasında zorunlu bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Temel bağlamda \"Yazılan ve Yapılan Arasında Mimarlık: Tolunoğlu Camii\" başlığında bulunan “yapılan” ve “yazılan” kelimelerinden kasıt tasarımcının fikir dünyası ve ortaya çıkardığı ürünleridir. Bu çalışmada ele alınacak yapıların İslam kültürünün ürettiği yapılar olması sebebiyle İslam fikir dünyasının temel kaynakları olan Kur\'an-ı Kerim ve Hadis-i Şerifler \"Yazılan\" kelimesinin altında toplanmıştır, ortaya çıkan son ürünler ise \"Yapılan\" kelimesinin altında toplanmıştır. Yapılanlardan birisi olan ve Mısır\'ın Kahire kentinde bulunan İbn Tulun Camii (URL 1.) gayri müslim bir mimar olan Saiid Ibn Kateb Al-Farghany tarafından tasarlanmış (Al-Maqrīzī, Taqī al-Dīn Aḥmad b. ʿAlī b. ʿAbd al-Qādir, 1141) olmasına rağmen İslam kültürünün ürettiği mimarlık ürünleri arasında yerini almıştır. İbn Tulun (Tolunoğlu) Camii şehir bağlamında bulunduğu konum, yapının çeperini oluşturan diğer yapılar ve işlevleri, vaziyet planı ölçeğinde, yapıda bulunan özel mekanlar ölçeğinde ele alınan yapı \"Yazılan\" ile kastedilen Kuran ve Sünnet (hadisler) perspektifinden yapı ele alınmış ve tasarımın \"yazılan\" ile ilişkisi incelenmiştir.
Keywords : Kuran, Ayet, Hadis, Mimari, Kozmoloji