İşlevsel, Estetik, Savunmacı, Düşmancıl: İktidarın Mekâna Müdahalesinin Bir Aracı Olarak Kent Mobilyaları

Authors : Gökhan ORHAN, Sinem ATAY

Pages : 115-128

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Kentte kamusal mekânı düzenleyerek insanların yaşam kalitesini artırma amacına yönelik tasarım ürünleri olarak tanımlayabileceğimiz kent mobilyalarının kentte yaşayanlar üzerinde olumlu ve olumsuz etkileri bulunmaktadır. Son zamanlarda sayısı artan ve kullanım alanı çeşitlenen kent mobilyalarının bir kısmı sanatsal kaygı ile yapıldığına dair bir imajla sunularak, başta yoksul ve evsizler olmak üzere kent mobilyası ile sıkı ilişki içerisinde olan bazı grupların kentsel mekânı kullanımını kısıtlamaktadır. Sadece kent mobilyası ile sınırlı kalmayan, sokağın arındırılmasına kadar uzanan bu tasarım düşüncesi kentteki marjinal gruplara karşı gizli bir düşmanlığa işaret etmektedir. Çalışma, kent mobilyalarının estetik ve modern görünüm altında gittikçe daha rahatsız edici hale gelerek evsizleri olumsuz etkilemeye ve kentsel alandan soyutlamaya çalışmasının Foucault’nun disipline edici iktidar kavramsallaştırması ışığında incelenmesini amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda literatürde kent mobilyaları ve disipline edici iktidar konularında yapılan çalışmalar incelenmekte ve konu farklı ülkelerden kent mobilyalarının düşmancıl ve kenti savunma amacıyla kullanımı konusundaki örneklerle detaylandırılmaya çalışılmaktadır. Mikro ölçekte ortaya çıkan iktidar ilişkilerinin birer dispositif görevi gören kentsel mobilyalar üzerinden kent mekânını şekillendirerek evsizlerin varlığını ve hareketliliğini olumsuz etkilediği sonucuna varılmaktadır. Bununla birlikte, evsizlerin kentin hangi noktalarında var olabileceğinden ziyade evsizlik sorununun birebir kendisi ile ilgilenilmesi ve çözümün de burada aranması gerektiğine değinilmektedir.
Keywords : Kent mobilyası, disipline edici iktidar, dispositif