Perceived Competence in Detecting Mis- and Disinformation Online: Reconsidering the Third Person Effect

Authors : Asuman KUTLU

Pages : 514-528

Doi:10.18094/josc.881441

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2021-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Davison tarafından alanyazına kazandırılan üçüncü kişi etkisi, medyanın kişiler üzerindeki doğrudan etkisi yerine medyanın algılanan etkilerine odaklanarak medya etki teorilerinden farklı bir bakış açısı sağlamaktadır. Literatürde üçüncü kişi etkisi farklı kitle iletişim araçlarında algısal yanlılığı ve bu yanlılığı artıran etkenleri de tartışacak şekilde oldukça geniş bir yelpazede ele alınmaktadır. Dijital dezenformasyon konusu, üçüncü kişi teorisinin yeni bir bağlamda ele alınmasını sağlayarak yapılan çalışmaları artırmıştır. KOVID-19 salgının yarattığı tehditle birlikte sağlık haberi tüketiminin artması, pandeminin nedeni, önlenmesi ve tedavisine ilişkin mez/dezenformasyonun geniş çapta yayılmasını beraberinde getirmiştir. Kaynak güvenirliği, üçüncü kişi hipotezinin sınanmasında bir değişken olarak ele alındığında, kişilerin çevrimiçi mez/dezenformasyonun diğerlerinin üzerinde daha güçlü bir etkiye sahip olduğunu düşünme eğiliminde olacağı ve kendileri ve diğerleri üzerinde oluşan etkiyi değerlendirirken, çevrimiçi mez/dezenformasyonu tespit edebilmede kendilerine duydukları güvenin etkili olabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle araştırma, kişilerin sağlık konulu mez/dezenformasyonun etkilerine ilişkin algısını ve üçüncü kişi etkisini etkileyen olası değişkenleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. 2021 Ocak ayı içine Türkiye’de 767 internet kullanıcısıyla çevrimiçi bir anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Üçüncü kişi etkisinin tespit edilmesinde bağımlı değişken T testi ve üçüncü kişi etkisiyle ilgili değişkenlerin belirlenmesinde hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır.Elde edilen sonuçlar, üçüncü kişi etkisinin sağlık konulu çevrimiçi mez/dezenformasyona ilişkin de geçerli olduğunu ve kişilerin dijital mez/dezenformasyonun tespit edilmesinde algıladıkları yetkinliklerinin ve dijital mez/dezenformasyona maruz kalma durumlarının üçüncü kişi etkisinin önemli yordayıcıları olduğunu göstermiştir.
Keywords : Üçüncü kişi etkisi, Mezenformasyon, Dezenformasyon, Dijital medya, Sağlık haberleri