HİCRÎ V. YÜZYILA KADAR OLAN DÖNEMDE SÛFÎ VE ŞİÎ DÜŞÜNCE AÇISINDAN EPİSTEMOLOJİK İNSAN HİYERARŞİSİNDE VELÎ VE İMAM’IN KONUMU

Authors : Fehmi SOĞUKOĞLU, Ramazan BİÇER

Pages : 615-642

Doi:10.18317/kaderdergi.353986

View : 7 | Download : 8

Publication Date : 2017-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Sûfîlik ve şiîlik günümüzde birbirlerinden ayrı iki düşünce sisteminin adı olsa da, Şîa’nın imam gördüğü şahsiyetlerle, sûfîlerin velî gördüğü bazı zâtların ortak olması, iki ekolün imâmete/velâyete benzer bir yaklaşım içerisinde bulunmalarını mümkün kılmaktadır. Bu doğrultuda sûfî ve şiîlerin bilgi açısından insanları sınıflandırma şekilleri incelendiğinde birbirlerine yakın görüşler ürettikleri ortaya çıkmaktadır. Her iki ekolün insan sınıflandırmasında avam, havas ve havasü’l-havas diyebileceğimiz üçlü sınıflandırma göze çarpmaktadır. Bu sınıflandırmanın epistemolojik açıda yapıldığı görülmektedir. Bu bağlamda bilgiye ulaşabilme noktasında havasü’l-havasın duyu ötesi bilgiye ulaşabilirliği benimsenirken, diğer insanların standart bilgi kaynaklarının dışına çıkamayacağı kabul edilir. Havasü’l-havas teriminin sûfî düşüncede peygamberler ve velîleri, şiî düşüncede ise peygamberler ve imamları içine alması, bu iki düşünce sisteminin birbirlerine olan etkisi olarak düşünülebilir.
Keywords : Tasavvuf, Şîa, Epistemoloji, Veli, İmam, Nebî, Havas