Ebû’l-Kāsım El-Kâ‘bî El-Belhî′de İrâde

Authors : Zeynep Hümeyra KOÇ

Pages : 462-483

Doi:10.18317/kaderdergi.470916

View : 6 | Download : 4

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz İrâde , Kelâm’da, ilimden sonra üzerinde en çok tartışılan konulardan biridir. İrâdenin mâhiyeti hakkında, Mu‘tezilî bilgin Ebû’l-Kāsım el-Kâ‘bî el-Belhî’nin görüşleri dikkate şayandır. Kâ‘bî, oluşturduğu epistemolojik sistemde, irâdeye alışılagelenden farklı bir anlam alanı açmaya çalışmaktadır. Kâ‘bî ’ye göre irâde, fiilî bir sıfattır. Ona göre Allah’ın irâdesi hâdistir. İrâde, Tanrı hakkında kullanıldığında, Tevhîd ve tenzih kaygısına; insan hakkında kullanıldığında ise özgürlük, imtihan ve sorumluluk kaygısına dayalı bir şekilde ele alınmaktadır. Kâ‘bî, bu iki kullanım arasında dikkatli ve kesin bir ayrım yaratmaya özen göstermektedir. O, irâde hakkındaki görüşleriyle, Mu‘tezilî düşünce içinde de farklılaşmıştır. Kâ‘bî’nin Nazzâm’ın görüşleriyle uyum gösteren irâde anlayışı, insana otonomi sağlaması açısından önemlidir. Kâ‘bî’ye göre, Allah li-zâtihî mürîd olmadığı gibi O’nun irâdesi, hakîkî anlamda da kullanılmamaktadır. Ona göre irâde, Allah ve insan arasında ortak bir lafız olmasına rağmen, Allah mecazî anlamda mürîddir. Kâ’bî, Allah açısından İlâhî irâdeyi yaratma insert ignore into journalissuearticles values( tekvîn ); insan açısından ise Allah’ın emretmesi olarak ele alır. Bu bağlamda onun epistemolojisinde irâde, Allah-âlem ilişkisine güçlü bir zemin oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: Kelâm, Mu‘tezile, İlâhî İrâde, Ebû’l-Kāsım el-Belhî, el-Kâ‘bî, Nazzâm, Sıfatlar, Bağdat Mu‘tezilesi THE WİLL ACCORDİNG TO ABŪ L-QĀSİM AL-KA ʿ BĪ AL-BALKHĪ  Abstract After the problem of divine knowledge insert ignore into journalissuearticles values( ‘ılm );, divine will/volition insert ignore into journalissuearticles values( irāda ); is one of the most debated issues in Kalām. In regard of divine will and volition Mu’tazilī scholar Abū al-Qāsim al-Ka’bī al-Balkhī’s opinions are of distinctive value. In his epistemology, al-Ka’bī tries to comprehend it in quite an unusual manner. For al-Ka’bī divine will insert ignore into journalissuearticles values( irāda ); is one of the attributes of act. This means that divine will is an accident insert ignore into journalissuearticles values( hâdis );. The term volition when used in relation to God it shall carry the apprehension of divine unity insert ignore into journalissuearticles values( tawhīd ); and transcendence insert ignore into journalissuearticles values( tenzīh );. Whereas in relation to man will implies freedom of action and responsibility of consequences thereby. al-Ka’bī put serious emphasis in differentiating meaning of volition in realm of man and of transcendence. Showing profound similarities with his prior Mu’tazilī al-Nazzam, al-Ka’bī undertakes the problem of divine volition in such a way that does not supersede both, realm of man and of transcendence. Showing similarities with the opinions of his prior Mu’tazilī al-Nazzām, his understanding on will is significant for attributing full authority to man. According to al-Ka’bī, transcendental being insert ignore into journalissuearticles values(Allah); does not have volition per se insert ignore into journalissuearticles values( لا هو مريد لذاته );. His volition is not used in literal meaning of the word either. He believes that although volition is a common term between God and man, God wills insert ignore into journalissuearticles values( مرید ); in truly metaphorical and figurative sense. al-Ka’bī states that the volition form God’s position is His creation insert ignore into journalissuearticles values( takwīn ); whereas in regard of man, divine volition shall be understood as Allah’s orders. Within this context, term of volition in al-Ka’bī’s epistemology carries the ground for relational foundations of Allah and His creation. Keywords: Divine Will, Abū l-Qāsim al-Balkhī, al-Ka ʿ bī , God`s Attributes, Mu ‘ tazila, Baghd ā d ī School  
Keywords : Kelâm, Mutezile, İlâhî İrâde, Ebûl Kāsım el Belhî, el Kâbî, Nazzâm, Sıfatlar