Silifke ve Mut`ta Tespit Edilen Bazı Geleneksel Dokumaların Tasarım Özellikleri

Authors : Derya KONUK, Necla DURSUN

Pages : 333-362

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2020-12-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Dokuma, ilk olarak insanın örtünme, ısınma gibi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ortaya çıkmış, zamanla ihtiyaçlar doğrultusunda şekillenerek günümüze kadar varlığını sürdürmüş geleneksel el sanatlarımızdan biridir. Bugüne kadar geleneksel Türk Dokumaları üzerine pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar daha çok dokumaların malzeme, teknik, tür, ebat ve kompozisyonu üzerine yoğunlaşmaktadır. Araştırma konumuz Mersin iline bağlı Mut ve Silifke ilçelerinde tespit edilen düz dokuma örneklerinin malzeme, teknik ve kompozisyon özelliklerinin ortaya konulmasının yanı sıra, estetik ve tasarımsal özelliklerinin değerlendirmelerini içermektedir. Mersin- Mut ve Silifke yörelerine ait geleneksel kirkitli düz dokumalarda ağırlıklı olarak geometrik süsleme motifleri kullanılmıştır. Bunlar bukağı, koçboynuzu, üçgen, zikzak, çengel, ala boncuk, yar yâre küstü, kazayağı, baklava dilimi, dama, eli belinde, kuş, çarkıfelek, şerit, sekizgen, dikdörtgen, sandık, sekiz köşeli yıldız, bereket, iz, suyolu, pıtrak, saç bağı motifleridir. Bitkisel motiflerde ise penç ve yaprak motiflerine yer verilmiştir. Araştırmanın amacı bugüne kadar geleneksel dokuma çalışmalarından farklı olarak araştırma kapsamına alınan düz dokumaların bölgesel özellikler çerçevesinde estetik açıdan değerlendirilmelerinin yapılması kapsamında tasarımsal özelliklerinin ortaya konulmasıdır. Mut ve Silifke ilçelerinde dokumasıyla tanınan ve halen dokuma yapılmakta olan, yöresel özellikleri bakımından farklılık gösteren 10 adet örnek araştırma kapsamında değerlendirilmiştir. Seçilen örnekler yüzey şemalarına göre farklı olan ve bölgesel üslubu yansıtan, orijinal hali korunarak günümüze kadar gelebilenlerdir. Günümüzde yok olmaya yüz tutan bu halk kültürü ürünlerinin bölgesel olarak tespit edilip literatüre kazandırılması ve gelecek nesillere aktarılması konunun önemini ortaya koymaktadır.
Keywords : Mersin İli Geleneksel Dokumaları, Silifke Dokumları, Mut Dokumaları, Dokuma Tasarımları, Geleneksel Türk Dokumaları