KİŞİ, YER, BOY ADLARINA GÖRE AHISKA VE ÇEVRESİNDEKİ KIPÇAKLAR/KUMANLARLA DİĞER TÜRK BOYLARININ BAĞLANTILARI

Authors : Mehmet KILDIROĞLU

Pages : 412-429

Doi:10.17498/kdeniz.450896

View : 8 | Download : 4

Publication Date : 2018-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Kıpçakların milattan önceki yıllarda Gürcistan ve çevresine geldiklerine dair Gürcü kaynağı Kartlis Çovreba dışında hiçbir yerde kayıt yoktur. Kartlis Çovreba İskender`in Gürcistan seferi sırasında Buntürki ve Kıpçak adlı bir grupla savaştığını yazmıştır. Kartlis Çovreba`daki bilgi doğruysa Kıpçaklar 2300 yıl önce Kafkas coğrafyasındaydı ve Kıpçaklar buralara İskitlerle birlikte gelmiş olabilirler. Ancak bunu ispatlayacak başka bir kaynak yoktur. Gerçek olan şu ki, Kıpçaklar Moğol istilasından yüz yıl önce Karadeniz`in kuzeyinde Ruslarla zaman zaman dostane yaşıyor bazen de onların arazisine girerek topraklarını yağmalıyordu. Rus knezlikleri onların bu yağma hareketlerinden korunmak için evlilikler yoluyla Kıpçakları sakinleştirmek istiyor, kendi aralarındaki taht kavgasında Kıpçakların yardımını alarak birbirlerine üstün gelmek istiyorlardı. Ruslar bu amaçla Kıpçakları epey kullandılar. Aynı dönemde Selçuklular Gürcistan`da Gürcü ordularına karşı başarılar kazanıyordu. Bunu önlemek için 1118 yılında Gürcü Kralı II. Davit Selçukluların akınlarını durdurabilmek ve onlara karşı başarılı olmak için Kafkasların kuzeyinde bulunan Kumanlarla irtibata geçti. Kral II. Davit bu olaydan bir süre önce Atrak Han`ın kızı Tamara ile evlenmişti. Bu evliliği de kullanarak Kumanlardan 40 bin kişilik bir askeri gücü ülkesine davet etti. Gürcistan`a gelen Kumanların İspir`e kadar uzanan Taok Vadisi denilen yer ile Çoruh boylarına yerleştirildiği biliniyor. Ancak Gürcü kaynakları buralara yerleşen Kumanların daha sonra Kafkasların kuzeyine döndüğünü iddia etmektedir. Oysaki Osmanlı belgelerinde bulunan birçok yer adı ve isim onların Orta Asya Türklüğü ile bağlantısı olduğunu ve Kumanların İspir`e kadar uzanan bölgede yaşadıklarını göstermektedir. Bu makalede bu konuya açıklık getirilecektir.
Keywords : Ahıska, Kuman, IV Davit, Gürcistan, Taok Vadisi, Çoruk Vadisi, Orta Asya