TÜRKİYE’DE “YERLİ SOSYOLOJİ” İMKÂNI: CAHİT TANYOL İLE ŞERİF MARDİN’İN YAKLAŞIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI İNCELEMESİ

Authors : Erkan ÇAV

Pages : 78-120

Doi:10.17498/kdeniz.556634

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2019-09-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de sosyolojinin üniversitedeki kurumsal varlığı 100 yılı, entelektüel hayattaki etkisi ise 150 yılı aşmıştır. Osmanlı Devleti döneminde, Darülfünun’da önce Ahmet Şuayp ile, devamında ise Ziya Gökalp’in “İlm-i İctimâî/İctimâiyyat” dersleri ile başlayan süreç, bugün Anadolu’ya yayılmış onlarca sosyoloji bölümü ile karşılık bulmuştur. Saint Simon insert ignore into journalissuearticles values(1760-1825);, Auguste Comte insert ignore into journalissuearticles values(1798-1857);, Karl Marx insert ignore into journalissuearticles values(1818-1883);, Emile Durkheim insert ignore into journalissuearticles values(1858-1917); veya Max Weber insert ignore into journalissuearticles values(1864-1920); gibi dünyadaki ana akım sosyoloji temsilcileri Türkiye’deki sosyolojinin de ana akımlarında etkilidirler. Cahit Tanyol insert ignore into journalissuearticles values(1914- …);, İstanbul Sosyoloji Geleneğini Ziya Gökalp-Hilmi Ziya Ülken çizgisi sonrasında Nurettin Şazi Kösemihal ile birlikte devam ettirir. Şerif Mardin insert ignore into journalissuearticles values(1927-2017); ise, Amerika Birleşik Devletleri’nin II. Dünya Savaşı sonrasında elde ettiği askerî, siyasî ve ekonomik güce dayalı dünya liderliği ile, 1950’lerde yaygınlaşmaya başlayan Amerikan Sosyolojisi’nin etkisini de içeren anlama ve açıklama yaklaşımını somutlaştıran Yorum Sosyolojisi’nin Türkiye’deki kurucu sosyoloğudur. Türkiye’deki bir diğer sosyoloji ana akımı gelenek ise Ankara Sosyoloji Geleneği’dir. Böylece, İstanbul, Ankara ve Yorum sosyolojileri Türkiye’deki üç ana akım sosyoloji anlayışını temsil eder. Cahit Tanyol ile Şerif Mardin’in sosyolojilerinin karşılaştırmalı incelemesi, sosyolojinin bu ana akımlarını ortaya koymak, bu akımların birbirleriyle ilişkilerini tartışmak, sosyolojinin güncel soruları ve sorunları için çözümler aramak, Batı sosyal bilimlerinden ve sosyolojisinden faydalanan, ancak bağımsız, özerk, yerel ve aynı zamanda bölgesel ve millî/ulusal özellikleri olan bir “yerli sosyoloji” imkânını yeniden düşünmek ve uygulamaya aktarabilmenin koşullarını araştırmak için değerli bir inceleme alanı sunar.
Keywords : Türk Sosyolojisi, İstanbul Sosyolojisi, Yorum Sosyolojisi, Yerli Sosyoloji, Cahit Tanyol, Şerif Mardin