ТИПИКОН ИВЕРСКОГО МОНАСТЫРЯ НА АФОНЕ: ПРЕДПОСЫЛКИ И ПАРАЛЛЕЛИ

Authors : Salome ZVİADADZE

Pages : 464-473

Doi:10.17498/kdeniz.991428

View : 7 | Download : 10

Publication Date : 2021-09-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Makalede Atina Dağı`nda bulunan İvironi insert ignore into journalissuearticles values(Gürcü); Manastırı tüzüğünün yazılmasının önkoşulları ve diğer tüzüklerle olan benzerlik ile farklılıkları irdelenmiştir. Günümüze kadar tam haliyle ulaşamayan bu tüzüğün daha IX. Y.Y’da Grigol Khantsteli tarafından Filistin Aziz Saba Manastırı’nın tüzüğünü esas alarak yazıldığı düşünülmektedir. Aziz Saba Manastırı’nın tüzüğünde gerekli değişiklikler yapılarak Khantsta Manastırı’nda faaliyet gösteren din adamları tarafından da kullanılmıştır. Aziz Grigol Khantsteli Yunanistan gezisi sonunda edindiği bilgilerle Khantsta Manastırı tüzüğünü genişletmiştir. Atina Dağı`ndaki İvironi Manastırı’nın tam tüzüğünün 10. yüzyılın sonunda oluşması gerek. Bilimsel literatüre göre bu tüzük İstanbul Ayasofya Manastırının tüzüğüne dayanarak ve Atina’daki gelenekleri de göz önünde bulundurarak yazılmıştır. Khantsta ile Atina Dağı`ndaki İvironi Manastırında faaliyet gösteren din adamlarının sosyal hayatlarının kuralları temelde aynıdır. Bu durum Hıristiyan Ortodoks manastırlarının yaşam düzeninin genellikle tanımlanmış ve halen yürürlükte olması ile açıklanabilir. Atina’daki İvironi Manastırı 980-983 yıllarında inşa edilmiştir. Kurucuları ile banileri ünlü Gürcü din adamı İoane Mtatsmindeli ve askeri komutan Tornike Eristavi insert ignore into journalissuearticles values(Manastıra çekildiğinde İoane-Tornike); idiler. 989 yılında Gürcü kralı Davit Kurapalati Bizans sarayına – dul kraliçe ile küçük yaştaki tahtın varisine -Anadolu’da isyana kalkan Barda Skliaros’a karşı savaşta yardım etti. Bundan dolayı Gürcistan “Yukarı Ülkeleri” yönetmek için hak kazandı. Komutan Tornike Eristavi ise yardım karşılığında aldığı servetle İoane Mtatsmindeli ile birlikte Aion-Orosi adlı Atina Yarımadası merkezinde, deniz kenarında bir miktar arazi satın alarak Meryem Ana’nın Uyuyuşu adına büyük bir kilise ve manastır inşa ettiler. O zaman, birçok Gürcü Atina’da dini hayatını devam ettirmek için bir araya geldi ve kısa zamanda Iviron, Gürcülerin yurtdışındaki ana manastırı ve kültür ve eğitim merkezine dönüştü. Makalenin amacı, Atina Dağı`ndaki İvironi Manastırı`nın tüzüğünün bize ulaşan parçalarını incelemek ve ön şartlarına dayanarak diğer tüzüklerle karşılaştırıp değerlendirmektir.
Keywords : Tüzük, Khantsta Manastırı, Atina İvironi Manastırı, Aziz Grigol Khantsteli, Aziz Ekvtime Mtatsmindeli