TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİNDE TRUMAN DOKTRİNİ VE MARSHALL PLANI

Authors : Barış ERTEM

Pages : 377-397

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2009-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Araştırmanın Temelleri: 1945–1950 yılları arasında Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında yapılan görüşmeler, yazışmalar, üç ülke arasında sunulmuş notalar, imzalanan antlaşmalar ve bu ülkelerde çıkartılan kanunlar. Araştırmanın Amacı: 1945–1950 yılları arasında kalan dönemde Sovyet talepleriyle karşı karşıya kalan Türkiye’nin destek için Amerika’ya yakınlaşması ve Amerika’nın II. Dünya Savaşı sonrasındaki yeni stratejisi gereği Türkiye’ye Truman Doktrini ve Marshall Planı çerçevesinde destek vermesi sürecini incelemek ve ortaya koymak. Veri Kaynakları: Başbakanlık yayını olan Ayın Tarihi’nde yayınlanmış olan notalar, dönemin günlük gazeteleri, incelenen dönemde söz konusu konuyla ilgili olarak Türkiye’de çıkartılmış ve Başbakanlık yayını olan Düstur’da yer almış olan kanunlar, ABD’ndeki bilimsel dergilerde konuyla ilgili yayınlanmış bilimsel makaleler ve konuyla ilgili yayınlanmış kitaplar. Ana Tartışma: II. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra Türkiye, neden ısrarla Batı dünyasına ve özellikle ABD’ye yakınlaştı ve bu yakınlaşmasının 1950 yılına kadar ilk sonuçları neler oldu? Sonuçlar: II. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra Türkiye, savaşta yürüttüğü tarafsızlık politikasının sonucu olarak dünyada yalnız kalmıştır. Bu yalnızlık döneminde Sovyetler Birliği’nin doğuda toprak ve Boğazlarda üs talepleriyle karşı karşıya kalmıştır. Kendini Sovyetler Birliği’ne karşı tek başına savunabilmesi mümkün olmayan Türkiye, Batı dünyasından destek aramıştır. Aynı yıllarda, Sovyetler Birliği’ne karşı yeni stratejiler geliştiren ABD, bu stratejileri ve çıkarları gereği Türkiye’ye yardım etme kararı almıştır. Bu kararın ilk uygulamaları da 1947’deki Truman Doktrini ve 1948’deki Marshall Planı çerçevesinde olmuştur
Keywords : Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye ABD ilişkileri, Truman Doktrini, Marshall Planı, Sovyetler Birliği, Türkiye Cumhuriyeti tarihi, Türk diplomasi tarihi