KAMU BORÇLANMASI, GERÇEKLEŞME BİÇİMİ VE MAKRO EKONOMİK ETKİLERİ (TEORİK BİR YAKLAŞIM, TÜRKİYE ÖRNEĞİ)

Authors : Cuma ÇATALOLUK

Pages : 240-258

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2009-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Araştırmanın Temelleri: Klasik kamu maliyesi finansman aracı olarak kabul edilmeyen ve arızi durumlarda başvurulan bir araç gibi düşünülen kamu borçlanma politikası, modern maliye anlayışı ile değişmeye yüz tutmuştur. Günümüzde gelinen nokta itibari ile değişik nedenlerden kaynaklı kamu harcamalarının sürekli artış eğilimi içerisinde olması ve bunun finansmanı sorun teşkil etmektedir. Kamu borçlanmasının gerçekleşmesini sağlayan bir takım enstrümanlar söz konusu olmaktadır. Kamu borçlanmasını elindeki kamu gücüne dayalı olarak cebri ve ihtiyari olarak sağlayabilmektedir. Genelde kamu zorunlu olmadıkça gönüllülük esasına dayalı ve devlete borç verenlere bazı haklar ve rant gelirleri sağlamak suretiyle, borçlanma yoluna gitmektedir. Araştırmanın Amacı: Kamu finansman aracı veya maliye politikası aracı olarak kullanılan borçlanma politikası araçları, kamu borçlanmasının gerçekleşme biçimi ve özellikleri, kamu borçlanmasının makro ekonomik dengelerde yaptığı değişiklikler ve konunun anlaşılması ve yönetilmesini sağlayan borç yönetimi hususu da irdelenecek, araştırılmaya çalışılacaktır. Veri Kaynakları: Devlet İstatistik Enstitüsü yeni adı ile TUİK ve diğer kamu kesimi mali raporları ve bu alanda yapılmış diğer bilimsel yayınlar ve analizlerin istatistiklerinin de esas alınması suretiyle, kamu kesiminin 1990 sonrası gerek iç piyasalardan gerekse dış piyasalardan tahvil, bono ve hazine bonusu vb borçlanma enstrümanları ile yaptığı borçlanmalardır. Ana Tartışma: Kamu kesimi borçlanmasının sınırlandırılması ve belirli bir düzeyde yani GSMH’nın % 60’ı düzeyinde Maastricht kriteri tutulmasına çalışılmalıdır. Zira kamu kesimi harcamalarının sınırlandırılamaması özel kesime yatırımlar için yeterli uygun kaynak bırakmamaktadır. Kamu harcamalarının aşırı artışı ekonomi üzerinde “crowding out” a neden olmaktadır. Ayrıca kamu borçlanması yurt içinde gelir dağılımı açısından, kamuya borç verenler bakımından diğer mali yönden güçsüz kesimler aleyhine bir eşitsizlik yaratmakta ve sosyal dengeyi bozmaktadır. Sonuç: Kamu harcamaları için geçici bir finansman aracı olması gereken borçlanma politikasının, özellikle araştırma dönemi içerisinde asıl bir kamu finansman aracıymış gibi, yer aldığı görülmektedir. Böyle bir durum ise, kamu kesimi esas finansman aracı olması gereken vergi gelirlerinin aşınmasına yol açmaktadır. Kamu, yurttaşlarından vergi almak yerine borç almaya çalışan bir anlayış görüntüsü vermektedir. Kamu borçlanması ekonomi üzerinde daraltıcı veya bilinçli izlenen bir maliye politikası aracı olarak genişletici etkileri olabilmektedir. Kamu borçlanmasının yurt dışından borçlanması ayrıca ülke politikaları üzerinde bir baskı aracı olarak kullanılması sonucuna da sebep olabilmektedir
Keywords : Kamu Borçlanması, Borçlanma Araçları, İç Borçlar, Dış Borçlar, Borç Yönetimi