YEREL YÖNETİMLER VE MALİ ÖZERKLİK: TÜRKİYE VE OECD ÜLKELERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Authors : Ahmet ULUSOY, Tekin AKDEMİR

Pages : 259-287

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2009-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Araştırmanın Temelleri: Yerel yönetimlerin özerkliği, mahalli idareler teorisi ve uygulaması alanında üzerinde önemle durulan konulardan biridir. Bugün gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülkede kamu hizmeti sunumunda etkinliğin sağlanması ve demokrasinin geliştirilmesinin hedef alındığı reformlar yapılmaktadır. Bu reformların önemli bir ayağını da yerel yönetimler reformu oluşturmaktadır. Yerel yönetimler reformuna yönelik düzenlemelerde bu birimlere önemli görevler verilmekte, ancak, görevlerle orantılı gelirler sağlanamamaktadır. Bu durum pek çok ülkede yerel yönetimlerin kaynak sıkıntısı çekmelerine ve kendilerinden beklenen fonksiyonları etkin ve etkili bir şekilde icra edememelerine yol açmaktadır. Oysa yerel yönetimlerden beklenen fonksiyonların gerçekleşmesi bu birimlere yeterli gelir kaynaklarının sağlanması ve mali özerkliklerinin sağlanması ile mümkün olacaktır. Bu çalışmada Türkiye’de yerel yönetimlerin mali özerklikleri teorik çalışmalar ve OECD ülkeleri ile karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, yerel yönetimler özerkliği alanında yazılan teorik çalışmalar ve mali özerklik ile ilgili genel kabul gören uluslar arası ölçütler ışığında Türkiye’de yerel yönetimlerin mali özerkliklerini değerlendirmek ve OECD ülkelerindeki yerel yönetimlerin mali özerkliğiyle karşılaştırmaktır. Veri Kaynakları: Çalışmanın veri kaynaklarını, yerel yönetimlerin mali özerkliklerini konu alan teorik çalışmalar, AB, OECD ve Dünya Kent Birlikleri Federasyonu ile Uluslararası Yerel Yönetimler Birliği’nin yerel yönetimlerin mali özerkliği ile ilgili ortaya koyduğu kıstaslar ve IMF’nin yayımlamış olduğu Government Finance Statistics verileri oluşturmuştur. Ana Tartışma ve Sonuçlar: Çalışmada Türkiye’de yerel yönetimlerin mali özerkliği teorik çalışmalar ve Uluslar arası alanda geçerliliği genel kabul gören kıstaslar ışığında OECD ülkeleriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışmada temel olarak Türkiye’de yerel yönetimlerin mali özerkliğinin OECD ülkelerinden oldukça düşük olduğu, öz gelirlerinin yetersiz ve gelir kaynakları açısından merkezi idareye bağımlı olduğu sonucuna varılmıştır. Bu durum Türkiye’de yerel yönetimlerin kaynak sıkıntısı içinde olmaları ve görevlerini etkin bir şekilde yerine getirememelerinin de kısmen açıklar niteliktedir
Keywords : Özerklik, Mali Özerklik, Yerel Vergileme, Yerel Yönetimler, darelerarası Mali İlişkiler