Babagân Bektaşiliğine ait bir ikrar erkânnâmesi

Authors : Kenan Ziya TAŞ

Pages : 473-491

Doi:10.31795/baunsobed.1137697

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Babagân Bektaşiliğinin kolektif belleğini ifade eden ve erkânını anlatan erkânnâmeler, az sözle çok bilgi vermeyi amaçlayan rafine metinlerdir. Bunların birkaç istisnası hariç neredeyse tamamı Osmanlı Türkçesiyle ve Arap harfleriyle kaleme alındıkları için günümüz insanının bu metinlerden istifade etmesi söz konusu değildir. Bektaşi erkânnâmelerinin günümüz Türkçesine aktarılması ve içerik analizinin yapılması, günümüz Bektaşi araştırmaları için anahtar bir role sahip olduğu gibi Bektaşiliğin Türk toplumunda doğru tanınması bakımından da önemlidir. Bu çalışmanın konusu Babagân Bektaşiliğinde ikrar erkanını anlatan Der Beyân-ı Ta‘rîf-i Erkân Fî Tarîkati ‘Aliyye-i Bektaşiyye adlı erkânnâmedir. Eser, Hacı Bayram Veli Üniversitesi’ne bağlı Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi kütüphanesinde B 279 Dossier 112 arşiv numarasıyla ve Arnavutluk Erkanname adıyla kayıtlıdır. Klasik bir Bektaşi erkânnâmesi olan metinde ikrar vererek tarikata intisap töreni anlatılmaktadır. Çalışmada Der Beyân-ı Ta‘rîf-i Erkân Fî Tarîkati ‘Aliyye-i Bektaşiyye adlı erkânnâmenin metin özellikleri ve kaynakları üzerinde durulmuş, erkânnâmede yer verilen din ve tarikat uluları tespit edilmiş, erkânnâmeye göre ikrar erkânının uygulanması ve bir talipte bulunması gereken inanç esasları ve ahlaki özellikleri izah edilmiştir. Metnin içeriği deşifre edildikten sonra erkânnâmenin transliterasyonu yapılmış ve nihayet metnin orijinaline yer verilmiştir.
Keywords : İkrar, Bektaşilik, erkân, erkânnâme, Babagân