Süleyman Bakırganî’nin hac tasavvuru

Authors : Nilüfer Karadavut

Pages : 1-13

Doi:10.31795/baunsobed.1512855

View : 41 | Download : 29

Publication Date : 2024-11-29

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam’ın beş farzından biri olan ve dinî bir vecibe olarak ifa edilen hac ibadeti, Müslüman milletlerin edebiyatlarına çeşitli yönleriyle kaynaklık eden konulardan biridir. Türk edebiyatında da Klâsik Türk şiirinde ve özellikle dinî ve tasavvufi şiirlerde bir mazmun ve remiz olarak yer alan hac ibadeti, birçok şair tarafından çeşitli vesilelerle şiirlerde kullanılmıştır. Konusu hac ibadeti olan şiirlerden biri de Hakîm Süleyman Ata’ya aittir. Ölüm tarihinden (M. 1186) 12. yüzyılda yaşadığı anlaşılan ve Süleyman Bakırganî olarak da bilinen Hakîm Süleyman Ata, Ahmet Yesevi’nin üçüncü halifesidir. Yesevilik çevresinde yetiştiği için daha çok Yesevi tarzında hikmetler söylemiş ve şiirlerinde dinî-tasavvufi konuları dile getirmiştir. Bu hikmetler 12.-18. yüzyıllar arasında yaşamış farklı şairlere ait şiirlerle beraber Bakırgan Kitabı’nda toplanmıştır. Bu çalışmada, Bakırgan Kitabı’nda yer alan ilk manzume incelenecektir. Bu manzume, Hakîm Süleyman Ata’ya ait olup konusu hac ibadetidir. Şairin hacca gitmemiş olmasına rağmen hacca gitme arzu ve niyetini dile getirdiği manzumede, hac ve hac yolculuğu ile ilgili ifadeler değerlendirilecek; Kâbe, tavaf, Hacer’ül- Esved, zemzem, Arafat, Safa ve Merve gibi hac ibadetiyle ilgili unsurların nasıl ele alındığından hareketle metnin sosyal ve kültürel özellikleri, estetik değeri, şairin üslûp ve anlatım özellikleri üzerinde durulacaktır.
Keywords : Hakîm Süleyman Ata, Bakırgan Kitabı, hac nâme