Behşemiyye ile Hüseyniyye Ekolleri Arasındaki Görüş Ayrılıkları

Authors : Mehmet Fatih ÖZEROL

Pages : 121-143

Doi:10.5281/zenodo.3714213

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2020-03-18

Article Type : Research Paper

Abstract :        Mu‘tezile mezhebi, Ebü’l-Hüzeyl el-Allâf’ ile birlikte “beş ilke” etrafındaki bütünlüğünü sağlamıştır. Mu‘tezile daha sonraları Bağdat ve Basra ekolleri olarak ayrışmıştır. Basra ekolü, Ebû Ali el-Cübbâî ve Ebû Hâşim el-Cübbâî tarafından sistemleşmeye başlamıştır. Basra ekolünün sistematik hale gelmesi, özellikle Kâdî Abdülcebbâr’ın ortaya koyduğu eserlerle tamamlamıştır. Ağırlıklı olarak Ebû Hâşim’in görüşleriyle sistemleşen Basra ekolü, kelâm tarihinde Behşemiyye olarak anılmıştır.         Kâdî’nin öğrencisi olan Ebü’l-Hüseyin el-Basrî, felsefe ile ilgilenmesinin neticesi olarak benimsediği metot ile üstadlarının yaklaşımlarını eleştirmiştir. Bunun sonucunda Behşemî anlayıştan farklı bir oluşum olarak Hüseyniyye ekolü ortaya çıkmıştır. Hüseynîler, metodolojik açıdan Behşemîlerden farklı bir yol takip etmişlerdir. Hüseynîlerin benimsedikleri metodolojiye dayalı olarak ortaya koydukları yeni fikirler, iki ekol arasında temel doktrinel ayrılığı meydana getirmiştir. Bu çalışmada iki ekol arasındaki belli başlı görüş ayrılıklar ele alınmıştır.
Keywords : Behşemiyye, Hüseyniyye, Ebû Ali el Cübbâî, Ebû Hâşim el Cübbâî, Ebül Hüseyin el Basrî