Bir Ravi Olarak Tâvûs b. Keysân ve Hadis İlmindeki Yeri

Authors : Furkan Yüksel

Pages : 26-52

View : 114 | Download : 98

Publication Date : 2024-09-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Tâvûs b. Keysân (ö. 106/725), Yemen’de doğup büyümesine rağmen ilmî gelişimini farklı bölgelerde tamamlamış ve hicri 106 senesinde Mekke’de vefat etmiştir. O, hicri birinci asır hadis ravilerinden biri olarak tanınır ve hadis ilminin gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Tâvûs, \"İmam\", \"Fakih\" ve \"Hafız\" unvanlarıyla anılmış, İbn Abbas (ö. 68/687-88), Ebû Hureyre (ö. 58/678) ve İbn Ömer (ö. 73/692) gibi önde gelen sahabilerin tedrisatından geçerek, onların önde gelen talebeleri arasında kabul edilmiştir. Tabiîn neslinin önde gelen simalarından olan Tâvûs, özellikle İbn Abbas’ın meclisinde uzun süre kalmış ve onun ashabı arasında kabul edilmiştir. Hac vesilesiyle Harem-i Şerife devamlı gelip giden Tâvûs’un ilmi gelişimine Yemen’den ziyade Mekke’nin önemli katkı sağladığı anlaşılmıştır. Kendisi de en çok rivayette bulunduğu oğlu dışında daha çok Mekke’de talebe yoğunluğu yakalamıştır. Netice itibariyle bu çalışma, Yemen ve Mekke ilim dünyasını somut olarak değerlendirmek amacıyla Hz. Peygamber’in sünnetinin aktarılmasında önemli bir rol oynayan tabiîn alimlerinden Tâvûs b. Keysân’ın hadisçiliğini inceleyecektir. Tâvûs’un hayatını, ilmi kişiliğini, hadis ilmindeki yerini, hadislerin yazılması ve imhası, lafzen rivayet vb. hadis meselelerine bakışını, hoca-talebe ilişkilerini, ilmî seyahatlerini, cerh ve tadil durumunu ve rivayetlerini farklı açılardan detaylı bir şekilde ele alacaktır. Tâvûs’un tabiînin önde gelen ilmi şahsiyetlerinden biri olduğu ve özellikle İbn Abbas’ın birçok rivayetinin günümüze intikal etmesinde ve onun bakış açısının aktarılmasında önemli bir rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Tâvûs’un farklı kimselerden elde ettiği ilmi oğlu Abdullah aracılığıyla sonraki nesle taşınmıştır. Tâvûs’un hadis ilmindeki yerini ve etkisini belirlemeye çalışan bu araştırmada kaynak taraması yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın ana kaynakları arasında tarih ve tabakât eserleri bulunmakla birlikte modern çalışmalar ve araştırmalar da incelenmiştir.
Keywords : Hadis, Tâvûs b Keysân, İbn Abbas, Tâbiîn, Yemen, Mekke