KIBRIS VE GAGAVUZ TÜRK HALK MASALLARINDAKİ KADIN KAHRAMANLAR VE SOSYO-KÜLTÜREL ROLLERİ

Authors : Burak GÖKBULUT, Mustafa YENİASIR

Pages : 61-83

Doi:10.30903/Balkan.584080

View : 22 | Download : 8

Publication Date : 2019-07-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Kıbrıs Türklerinin halk masalları ağız özellikleri, karakterler, olay örgüleri, folklor unsurları ve daha birçok yönden yerel özellikleri içinde barındırarak, adaya has sözlü edebi kültürü devam ettirmektedir. Gagavuz Türk halk masallarına bakıldığında da Anadolu masallarıyla büyük benzerlikler taşıdıkları görülmektedir. Ortodoks Hristiyan Gagavuzların hem Anadolu hem de geçmiş Türk kültürüyle bağlarını koparmadığı ve buradan beslendiği yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur. Bu çalışmada Kıbrıs ve Gagavuz Türk kültürünün toplumsal bilinçaltını içinde muhafaza eden masalların tarih boyunca sağladığı birikimin kadın tipolojisine nasıl yansıdığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Kıbrıs ve Gagavuz Türk toplumlarının masallar yoluyla kadına bakış açısı, kadının toplumdaki işlevleri, rolleri ve genel görünüşü de belirlenmeye gayret gösterilmiştir. Masallar âdeta söylenemeyenlerin söylendiği, yapılamayanların yapıldığı serbest bir alan gibidir. Dolayısıyla toplumun kadına bakış açısını ve kadın algısını da bütün çıplaklığıyla ortaya koyan metinlerdir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi ve verileri elde etmek için doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini ise amaçlı örnekleme yöntemiyle her iki kültürden seçilen 20’şer masal oluşturmaktadır. İnceleme kısmında masallar “betimsel analiz” yöntemiyle çözümlenmiştir. Elde edilen sonuçlara bakıldığında masal tiplerinin en fazla kişilik özellikleriyle anlatılarda yer aldığı belirlenmiş ve kadının masalların olay örgüsünü doğrudan etkileyen rollerde konumlandırıldığı görülmüştür. Ayrıca Kıbrıs ve Gagavuz Türk halk masallarında kadının iyi bir anne, çalışkan, akıllı, yetenekli bir kadın, saygı ve sevgi duyulan bir eş konumunda olduğu görülmüştür.
Keywords : Masal, sosyo kültürel rol, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Gagavuz, kadın kahraman