AVUSTURYA-MACARİSTAN İMPARATORLUĞU’NUN BOSNA VE HERSEK’İ İLHAKI (5 EKİM 1908) VE MÜTEAKİP GELİŞMELER

Authors : Senem GÖNENÇ

Pages : 509-556

Doi:10.30903/Balkan.1036920

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Avusturya-Macaristan İmparatorluğu tarafından Bosna ve Hersek eyaletlerinin geçici olarak işgal edildiği ve bu eyaletlerde Sultan’ın hükümranlığının teyit edildiği Berlin Antlaşması’nda (1878) ve 21 Nisan 1879 tarihli Dersaadet Mukavelenamesi’nde kesin olarak belirtilmişti. Buna rağmen Avusturya-Macaristan İmparatorluğu 5 Ekim 1908 tarihinde Bosna ve Hersek eyaletlerini ilhak ettiğini ilan etmiştir. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun bu hamlesi, Balkanlar’da statükonun korunmasına yönelik 1897 yılında Rusya’yla birlikte aldıkları karar ile Mürzsteg (1903) kararlarına da aykırı bir hamleydi. Dolayısıyla bu hamle Osmanlı Devleti ile yapılmış bir antlaşmayı bozması kadar Avrupa statükosunu da bozarak Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun başta Rusya olmak üzere Berlin Antlaşması’na imza atan devletleri karşısına alması anlamına gelmekteydi. Bu makalede Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Bosna ve Hersek eyaletlerini neden ilhak ettiği, ilhak kararının başta Babıali olmak üzere diğer hükûmetlerce nasıl karşılandığı ve sonuçlarının neler olduğu sorularına yanıtlar aranmıştır. Çalışma daha ziyade düvel-i muazzama arasındaki ilişkiler bağlamında ele alınan bu meseleyi Osmanlı arşiv evrâkı üzerinden bilhassa Osmanlı hükûmetine olan yansımaları bakımından ele almasıyla özgünlük ve önem arz etmektedir.
Keywords : Avusturya Macaristan, Osmanlı, Bosna, İlhak, Aehrenthal