NİRXANDİN Û ANALÎZA BERHEMÊN XEBATA KELEPORÎ YA EUGEN PRYM Û ALBERT SOCİNÎ

Authors : Mustafa ASLAN

Pages : 40-58

Doi:10.55106/kurdiname.1204924

View : 8 | Download : 6

Publication Date : 2022-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Eldeki bilgilere göre XIX. yüzyılın ikinci yarısından XX. yüzyılın birinci yarısının sonuna kadar yabancı gezgin ve araştırmacılar tarafından Kürt sözlü edebiyatıyla ilgili birçok derleme çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalardan biri de alman dilbilimciler Eugen Prym ve Albert Socin’in iki ciltten oluşan “Kurdische Sammlungen” adlı çalışmadır. 13 Hikaye, 16 aşk şarkısı, 25 destan ve kahramanlık şarkıları, Siyahpuş’un bir şiiri ile Elî Heriri’nin bir şiirinden oluşan adı geçen eser bu çalışmanın konusudur. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır: birinci bölümde yazarlar ve derleme yöntemleri hakkında bilgi verilmektedir. Bu bağlamda Albert Socin’in söz konusu eserlerin derlemesi için yaptığı yolculuğu üzerinde da durulmaktadır. Bu bölümün devamı olarak her iki ciltte yer alan eserler hakkında genel bilgiler verilmektir. İki alt başlıktan oluşan ikinci bölümde adı geçen çalışmada yer alan hîkayeler üzerinde durularak, hikâyeler içerik ve strüktür açıdan analiz edilmektedir. Birinci altbölümde olaylar zinciri ve hikâye kahramanlarının yaşadıkları analiz edilmiştir. İkinci altbölümde anlatıcı tarafından tasvir edilen bazı hikâye kahramanları ve özellikleri üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede hikâyelerdeki olağanüstü unsurlar ele alınmış ve analiz edilmiştir. Üçüncü bölümde çalışmadaki bazı destan ve kahramanlık şarkıları ele alınıp analiz edilmiştir. Özellikle ozanların destan kahramanları ve yaptıkları konusunda yaptıkları tasvirler üzerinde durulmuştur. Araştırmanın konusu olan çalışmada yer alan eserlerin ele alınıp analiz edilmesiyle Kürt sözlü kültürünün zenginliği ve estetik güzelliğine dikkat çekilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Albert Socin, Hikâye, Serüven, Kürt Sözlü Edebiyatı