Selection of Proanthocyanidin-Free Mutants In an Irradiated `Kaya` Barley Population

Authors : M. İlhan ÇAĞIRGAN, B. Metin YILDIRIM

Pages : 51-60

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 1989-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Biranın berrak görünüşü arzu edilen bir kalite özelliğidir. Arpa danesinden ve şerbetçi otundan gelen bazı polifenolier ile proteinin birleşerek çökelti oluşturması birada bulanıklığa yol açmaktadır. Arpa proantosiyanidinleri bulanıklığa yol açan polifenollerin ana kaynağını oluşturmaktadır. Biranın colloidal stabilitesi ve uzun dönem berraklığı, normal olarak, çökelti oluşturan bileşenlerden bir veya her ikisini etkisiz hale getirmek üzere bazı katkı maddelerinin kullanılmasıyla sağlanmaktadır. Bulanıklık probleminin çözümüne diğer bir yaklaşım, suni mutasyonlar yoluyla proantosiyanidin biyosentezinin bloke edilerek, bu bileşiklerin arpa danesi üzerinde birikimini önlemektir. Bu çalışmada bu tür mutasyonları seçmek ve bunların agronomic özelliklerini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla, tohumlan gama ışınları ile muamele edilen Kaya arpa çeşidinin M 2 populasyonları 1985-1986 yıllarında İzmir ve Tokat\`ta yetiştirilmiş ve vejetatif kısımlarında antosiyan bulunmayan bitkiler seçilmiştir. Seçilen bitkiler sonraki yıl iki tekerrürlü döl sıraları halinde Tokat\`ta test edilmiştir. Döl testi sonu¬cunda, 36 mutant hat antosiyansız olarak gruplanmıştır. Daha sonra bu mutantların tohum örnekleri proantosiyanidin analizi için Carlsberg Araştırma Laboratuvarlarına insert ignore into journalissuearticles values(Danimarka, 1969); gönderilmiştir. Vanillin-HCl yöntemi uyarınca yapılan analiz sonucunda 7 mutantın aynı zamanda proantosiyanidinsiz olduğu belirlenmiştir. Antosiyansız mutantların M 2 \`de yetiştirilen bitki sayası bazında frekansı 1,9x10 -3 ; proantosiyanidinsiz mutantların frekansı ise 3,7x10 -4 alarak saptanmıştır. Antosiyansızlar içinde aynı zamanda proantosiyanidinsiz olanların oranı ise % 19\`dur. Antosiyansızlar yoluyla proantosiyanidinsiz mutantların dolaylı olarak seçilmesine dayanan bu yöntemin genetik temeli pleiotropik gen etkisidir. Mutantların biyolojik verimi, dane verimi, başak sayısı ve dane sayısı kontrolden düşük; bayrak yaprağı alanı, protein miktarı, erkeneiliği, hasat indeksi, bin dane ağırlığı ise yüksek bulunmuştur. Mutant hatların genel agronomik preformansının gerilemesi önceden bildirilen sonuçlarla uyum halinde görülmekle birlikte, bin dane ağırlığının artışı, erken başaklanma yoluyla uzayan dane doldurma süresinin dane ağırlığı üzerine olumlu etkisine dayandırılmıştır. Makro mutasyon kategorisine giren bu tür mutantların doğrudan üretilerek çeşit adayı olma şansları yoktur. Bununla birlikte bu nutantların belirgin olarak erken başaklanması, melezleme programlarında ebeveyn olarak kullanılma şansını artırmaktadır.
Keywords : Arpa, Proantosiyanidinsiz, biosynthesis