Tarımsal ürünlerin pazarlanmasında hal kayıt sisteminin çiftçiler tarafından kullanılma durumu: İzmir ili örneği

Authors : Filiz KINIKLI, Hakan ADANACIOĞLU, Cemile YILMAZ, Gizem ÖZER

Pages : 159-165

Doi:10.29136/mediterranean.528813

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2019-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Sahip olduğu ekolojik özellikler nedeniyle Türkiye’nin, hemen hemen tüm tarım bölgelerinde, açıkta meyve ve sebze üretimi yapılabilmektedir. Yaş meyve ve sebzelerin pazarlamasında en büyük rolü toptancı halleri ve bu hallerde görev alan komisyoncular üstlenmektedir. Toptancı hallerinde işlem gören sebze ve meyvenin, iç piyasaya sürülen sebze ve meyvenin yalnızca %30’unu oluşturduğu, %70’inin ise kayıt dışı olarak pazarlandığı yapılan çalışmalarda ortaya konmuştur. Kayıt dışılık ne kadar fazla olursa ekonomik kayıp ve haksız rekabette o kadar fazla ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de sebze ve meyvede kayıt dışılığı önlemek amacıyla 2012 yılında yürürlüğe giren 5957 sayılı yeni hal kanunu kapsamında hal kayıt sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı üreticilerin hal kayıt sistemini kullanımını ortaya koyarak, kayıt dışı ticareti miktar ve değer olarak tespit etmektir. Araştırmada gayeli kota örneklemesi kullanılarak patates, mandalina ve şeftali üreticilerinden toplam 150 üretici ile görüşülmüştür. Çalışmada üreticilerin hal kayıt sistemi kavramını duyma oranının yüksek olduğu belirlenmiş fakat kayıt olma oranının yeterli düzeyde olmadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca sisteme kayıt olan üreticilerin bildirim yapma oranının oldukça düşük olduğu görülmüştür. 2017 yılı için kayıt dışılığın mandalinada %15, şeftalide %8 ve patateste %1 olduğu tespit edilmiştir.   Bu sistemdeki en önemli sorun üreticilere hal kayıt sistemi ve işleyişi hakkında gerekli bilginin kurumlar tarafından verilmeyişidir. Bu kapsamda çiftçilere hal kayıt sisteminin ne demek olduğu, hal kayıt sistemine nasıl kayıt olunacağı ve nasıl bildirim yapılması gerektiğini açıklayan bilgilendirme amaçlı eğitim çalışmaları yapılmalıdır.
Keywords : Pazarlama, Toptancı halleri, Kayıt sistemi, Çiftçiler, Tarım