ARNOLD VAN GENNEP’İN ULUSLARIN KARŞILAŞTIRMALI EL KİTABI YAPITINDA ULUS KAVRAMININ AYIRICI FOLKLORİK SİMGELERİ

Authors : Nizamettin KASAP

Pages : 41-49

View : 14 | Download : 4

Publication Date : 2019-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Öncelikle Geçiş Ritüelleri ve Fransız Folkloru adlı yapıtlarıyla akılda kalan etnolog Arnold Van Gennep, Traité Comparatif des Nationalités insert ignore into journalissuearticles values(Ulusların Karşılaştırmalı El kitabı); adlı yapıtıyla giysi, bayrak, görenek, ev, vb. yanında dilbilimsel olgular üzerinden giderek bir ulusun folklorik nitelemesine uyan kimi ayırıcı temel simgelerinin “ulus” kavramını nasıl belirlediğinin bir çözümlemesine girişir. Söz konusu simgeler yalın birer gösteren olmaktan çıkarak birer gösterge durumuna gelmiş olan, Van Gennep’in anlatımıyla, ulusal sınırların “kartografik” simgeleri, bir ulusun beklentilerinin, üzünçlerinin en kestirmeden anlatım yollarıdır. Ulusallığın dış unsurları olarak kategorize edilen bu gösterge-unsurlar düşünyapısal insert ignore into journalissuearticles values(ideolojik); bir sürece ve, Schopenhauer’ın tanımladığı biçimiyle, bir ulusun “yaşama istencine” insert ignore into journalissuearticles values(fr. vouloir-vivre); gönderme yaparlar. Ulus ve ulusallığı birbirinden ayırmaya özen gösteren Van Gennep, kavramı siyasal anlamının dışında gelenek, görenek, giysi, folklor, dil gibi temel toplumsal simgeler üzerinden tanımlamaya çalışır. Anılan simgeler bir bölgede yaşayanların belli ve özgül bir gerçeklik algısına ilişkin temel ipuçları verirler. Savlarını kanıtlamak için başka toplumların yaşama biçimlerine göndermeler yapan, giysi, dilsel olgular, folklor gibi unsurlara anıştırmalar yapan araştırmacı, tarihsel ve psikolojik yaklaşımlardan ayrı, etnograf kimliğine uygun olarak, öznel bir tutumu tümüyle dışlamadan, kendi duyarlılığını da araya katarak ulusallığı sorunlaştırır. Onu, hem kimi toplumsal simgeler hem de kendi deneyimlerinden yola çıkarak tanımlar. Bu çalışmada bildik tanımlamaları, kuramları bir yana iterek kendince bir ulus tanımlaması yapan Van Gennep’in Traité Comparatif des Nationalités’deki özgüllüğünü göstermeyi amaçlıyoruz. Bunu yaparken, çizgisel bir okumayla, araştırmacının gözünde ulus kavramını etkileyen, konumlandırmaya olanak sağlayan, birer gösterge durumuna gelmiş olan kimi ayırıcı toplumsal simgelerin işlevleri yanında araştırmacının temel savlarını, yaklaşım biçimini, kavrama yüklediği anlamı ve değeri de ortaya koymaya çalışacağız.
Keywords : Ulus, Arnold Van Gennep, Ulusların Karşılaştırmalı El Kitabı, simge, folklor