Çavdarhisar’da Geçmişten Bir Gelenek; Çeyiz Olarak Hazırlanan Gelin Odası Tavanları

Authors : Hicran Hanım HALAÇ, İpek DEMİR

Pages : 150-165

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2019-09-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumun en küçük yapı taşını oluşturan aile kavramının oluşum süreci, tüm toplumlarda olduğu  gibi Türk toplumunda da yöresel farklılıklarla birlikte çeşitli âdet ve geleneklerle oluşmaktadır.  Bunlardan birisi de gelinler için hazırlanan her türlü eşyayı tanımlayan çeyiz kavramıdır. Somut olmayan  kültürel miraslarımız arasında yer alan Çeyiz Geleneği, yöreden yöreye, dönemden döneme  farklılık gösteren bir âdettir. Bu çalışmada, Kütahya ili Çavdarhisar ilçesinde 1940-1950 yılları arasında  yapılan bir çeyiz geleneği; işlengili gelin odası tavanları incelenmiştir. Geleneksel Türk evinde  detaylı işçiliklere sahip başoda olarak tabir edilen odalar, bölgede gelin odası olarak anılmaktadır.  Gelin odaları, yapı inşasından bir müddet sonra yapı sahibinin erkek çocuğunun evleneceği zaman  duvar ve tavan ahşap işçilikleri yapılarak hazırlanmaktadır. Yapılan bu ahşap süslemeler, geline çeyiz  olarak hazırlanmaktadır. İşlengili tavanlar bölgede tekne tavan veya bindirmeli tavan olarak iki  şekilde yapılmaktadır. Çalışma kapsamında, alanda birçok yapı olması ve bunların bir kısmının terk  edilmiş, bir kısmının ise harabe durumda olması nedeniyle sözlü kaynaklardan geçmiş bilgisine ulaşılmış  ve alanda incelemesi yapılmış dört eve ait beş işlengili gelin odası tavanı örneklem olarak ele  alınmıştır. Üç yapıda birer odada işlengili tavan bulunurken, bir yapının iki odasında işlengili tavana  rastlanmaktadır. Bu tavanlardan üç tanesi tekne tavan iki tanesi bindirmeli tavandır. Bölgede gelinin  kıymetini anlatmak amacıyla yapılan detaylı ahşap işçiliklerine sahip tavanlar mimariyi süsleyen son  derece önemli mimari elemanlar olmaktadır. Bölgede çoğu yapının terk edilmesi ve bir kısmının harabe  durumuna geçmesi eski bir geleneğin belgelenemeden yok olmasına neden olmaktadır. Bu nedenle günümüze  ulaşamayan bu geleneğin tamamen hafızalardan silinmemesi ve belgelenmesi için bu çalışma  önem arz etmektedir. Sonuç kısmında ise bu yapıların korumasına dair yapılar, iyi durumda olan, basit  onarım gerektiren ve esaslı onarım gerektiren şeklinde üç kategoriye ayrılarak çeşitli koruma önerileri  sunulmuştur.
Keywords : Çavdarhisar, gelin odası, başoda, çeyiz, işlengili tavan