Doğumunun 80. Yılında Biyografisi ve Eserleriyle Hocaların Hocası Prof. Dr. Umay Türkeş Günay

Authors : Süleyman AKSU, Elza ALIŞOVA DEMİRDAĞ

Pages : 5-18

Doi:10.58242/millifolklor.1242827

View : 70 | Download : 51

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Prof. Dr. Umay Türkeş Günay, Türkiye’de ve yurt dışında tanınan bir halk bilimcidir. Rus bilim insanı Vladimir Propp’un 1928 yılında Leningrad’da yayımladığı Morfogija Skazki isimli eserinde uyguladığı Propp metodunu Elazığ Masallarına uygulayarak doktora tezini yazmış ve böylece bilimsel çalışmalarına başlamıştır. Günümüzde halk bilimcilerin sık sık kullandığı Propp metodunu Türkiye’de uygulayan ilk bilim insanıdır. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesindeki lisansından ve Atatürk Üniversitesindeki doktorasından sonra kariyerini Hacettepe Üniversitesinde sürdürmüş ve Hacettepe Üniversitesi ekolünü yaratmıştır. Aynı üniversitede 1985-1991 yılları arasında Türk Halk Bilimi kürsüsünün kuruluşuna öncülük etmiştir. Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi adlı araştırmasıyla “Doçent” unvanını almıştır. T. C. Başbakanlık, Kültür Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, UNESCO ve Devlet Planlama Teşkilatı gibi çeşitli kurumların kültür, folklor ve eğitim faaliyetleriyle ilgili komisyon ve komitelerinde üye, danışman olarak görev yapmıştır. Prof. Dr. Umay Türkeş Günay’ın beş kitabı ve makale, bildiri, tanıtma-tenkit, deneme ve tercüme olmak üzere yüzlerce yayını bulunmaktadır. Hâlen Girne Amerikan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanlığı görevini sürdüren Prof. Dr. Umay Türkeş Günay, günümüzde de bilimsel makale ve konferanslarıyla genç araştırmacılara ışık tutmaktadır. Bilim insanları; üreten, araştıran, sorgulayan, bu bilgileri ilim âlemine sunan ve genç bilim insanları yetiştiren kişilerdir. Ömrünü Türk kültürü araştırmalarına adamış bir bilim insanı olarak Prof. Dr. Umay Türkeş Günay, bu anlamda idareci olarak prensipli, farklı önerilere açık ve son derece nesneldir. Bilimsel konularda, iş disiplini ile ilgili alanlarda tavizsizdir. Birlikte çalıştığı insanlarla ilişkilerini asla ast-üst düzleminde yürütmez. Kimliklere ve kişiliklere karşı saygılı üslubunu hem akademisyenlere hem de öğrencilerine sergileyerek genç akademisyenlere ve öğrencilerine hem Umay Ana hem de Umay Hoca olmuştur. Bu çalışmada, Prof. Dr. Umay Türkeş Günay’ın hayatı, akademik ve idari görevleri, yönettiği tezler, yazdığı kitap, makale ve bildirilerle ilgili bilgilere yer verilmiştir. Araştırmada Hocamızın birbirinden kıymetli eserleri; Elazığ Masalları ve Propp Metodu, Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Risâlet’ün-Nushiyye ve Yunus Emre, Türklerin Tarihi ve Türk Kültürüne Eleştiri kitapları değerlendirilmiştir. Türk kültürü araştırıcısı Prof. Dr. Umay Türkeş Günay’ın eserlerinden hareketle Türk toplumuna verdiği mesajlara dikkat çekilmiş ve kitaplarının önemi üzerinde durulmuştur. Çalışmada tarihî seyri içinde bilim ve Türk dünyasının durumu hakkında Prof. Dr. Umay Türkeş Günay’ın tespitlerine dikkat çekilerek öneri ve çözümlerine yer verilmiştir. Ayrıca Prof. Dr. Umay Türkeş Günay’ın eleştirel bakış açısının toplumların gelişmesi ve kalkınmasındaki önemi üzerine yazdığı makaleler de bu çalışmada konu edilmiştir. Araştırmada Prof. Dr. Umay Türkeş Günay’ın eserlerinin bibliyografyasına da yer verilmiştir. Böylece eserlerden hareketle Hocamızın bilimsel portresi oluşturulmaya çalışılmış, doğumunun 80. yılında hocaların hocasının geçtiği akademik süreçler incelenerek Türk bilimine katkısı ortaya konulmuştur.
Keywords : Türk tarihi, Türk kültürü, Türk folkloru, Propp metodu, âşık tarzı şiir ve rüya motifi