Taşranın ‘Yok’luğunda Var Olan Sıkıntı: Gölgesizler’de Taşranın Okunması

Authors : Burcu ŞAHİN

Pages : 36-47

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2016-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Taşra merkez ilişkileri üzerine kurulmuş olan bu çalışmada, öncelikle taşra üzerine yapılan tanımlara yer verilmiştir. Taşranın ne olduğu üzerine konuşulduğu andan itibaren merkezin devreye girdiği görülmüştür. Taşra ve merkez birbirinden ne kadar uzak olsalar da biri olmadan diğerinden bahsetmek mümkün değildir. Türk edebiyatı metinlerinde taşra, merkezden uzak bir yerdir ve merkezde olanın diliyle yazılmıştır. Taşranın Türk edebiyatındaki ilk hâli, köydür. Köyden kasabaya geçişten ve kasaba sıkıntısından bahsedebilmek için 1950’li yılları beklemek gerekecektir. 1980’ler ve sonrasında taşraya bakış çeşitlenir. Tanzimat döneminde ya da Cumhuriyet döneminde genel bir taşra algısından söz edebiliyorken 1980’lerden sonra bu mümkün değildir. Dönemin siyasî, ekonomik ve kültürel etkisi her konuda değişimi gerçekleştirdiği gibi merkeztaşra ilişkilerini de değiştirmiştir. Taşra ve merkez arasındaki sınır silinmiş, şehirlerde taşra mahalleleri taşralarda ise küçük şehirler oluşmuştur. Hasan Ali Toptaş’ın 1994 yılında yayımlanan Gölgesizler romanında merkez-taşra ilişkisinin sorgulandığı yer, bir köydür. Bu köy ve aslında romandaki her şey, yokluk üzerinden var edilmiştir. Merkezin ve taşranın varlığı, kendisini taşra sıkıntısıyla belli eder
Keywords : Merkez taşra, varlık yokluk, sıkıntı