Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri

Authors : Deniz AŞKIN, Nadir SUĞUR

Pages : 195-212

Doi:10.19059/mukaddime.460718

View : 9 | Download : 4

Publication Date : 2019-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, geleneksel dini kurum ve aktörlerinin tarihsel süreç içerisinde var olma stratejileri ile beraber aktörlerin mevcut durumda daha çok hangi yöntemler ile geleneksel otorite ve itibarlarının devamını sağladığı üzerinde durulmuştur. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde sıklıkla ‘seyda’ olarak karşımıza çıkan dini aktörler, Max Weber’in çalışmalarına referansla fonksiyon karizması kapsamında anlaşılmaya çalışılmıştır. Fonksiyon karizmasına sahip seyda kendi özel ve sınırlı alanında belli bir hâkimiyet ile var olan itibar ve otoritesinin devamını sağlama yönünde bir takım girişimlerde bulunurken yeni yerlere ve müntesiplere ulaşma gayreti içinde olduğu da görülmektedir. Bu bağlamda geleneksel dini argümanların yoğun hissedildiği özellikle kırsal kesimlerde seydalar karizmalarının sunum alanı olarak taziye, düğün, cenaze ama özellikle toplumsal sorunlarda aracı veya çözücü olarak ön plana çıkarak meşruiyetlerini sağlarlar. Çünkü seyda bu şekilde sürdürmek istediği karizmasının bir gereği olarak alanda olmak ve kendisini ispat etmek zorundadır. Aksi durumda karizmanın istikrarsız doğasından kaynaklı olarak varlık imkânı bulamaz. Bu yönüyle bu çalışmada toplamda 30 seyda ile yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanarak nitel-yorumsamacı-etnografik bir çalışma gerçekleştirilmiş ve seydaların dinsel itibarlarının inşası için uyguladığı formülasyonlar incelenmiştir.
Keywords : Seyda, Dinsel İtibar, Fonksiyon Karizması, Geleneksel Toplum