Kur’ân’ın Nüzûl Sürecinde Rab Kavramının Semantik Alanı

Authors : Hasan NAS

Pages : 189-216

Doi:10.30523/mutefekkir.939292

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2021-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Allah Teâlâ’nın tüm evreni kuşatan fiillerinin ve mahlûkat üzerindeki kesintisiz tasarruflarının Kur’ân’da rab kavramı üzerinden takdim edildiği anlaşılmaktadır. Kur’ân, muhataplarının sahip olduğu, varlığı yarattıktan sonra onu kendi haline terk eden ve hayata dokunmayan rubûbiyet telakkisine mukabil ilk nazil olan vahiylerden itibaren yaratan, yaşatan, yöneten, hayatın en küçük ve önemsiz görünen ayrıntılarını bile kontrolü altında tutan dinamik bir rubûbiyet anlayışı ikame etmek istemiştir. Buna göre Allah Teâlâ’nın evrene yönelik tasarrufları bütüncül olarak değerlendirildiğinde tarihe ve tabiata seküler açıdan bakmak neredeyse imkânsız hale gelmekte ve O’nun gerek kozmik gerekse beşerî düzeyde geçerli olan fiilleriyle müdahil bir fail olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu kapsamda Kur’ân’da rubûbiyetin -doğrudan veya dolaylı olarak- temas etmediği herhangi bir alandan söz etmek mümkün olmamakla birlikte muhataplarda etkin bir rubûbiyet zihniyeti ikame etmek amacıyla merkezi bazı kavramlar öne çıkmaktadır. Bu çalışmada Rab olarak Allah Teâlâ’nın kâinatta cari olan fiillerinin semantik alanına dâhil olan bu anahtar kavramlar Kur’ân’ın nüzûl süreci ve muhatap kitlenin zihniyeti dikkate alınmak suretiyle yine Kur’ân merkezli olarak incelenecektir. Bu minvalde Allah’ın insana, topluma, tarihe ve tabiata yönelik süregelen tasarrufları -anahatlarıyla- ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Keywords : Tefsir, Kurân, Rab, Semantik, Rubûbiyet