Batılılaşma Dönemi Osmanlı Mimarlığında Bir İktidar İmgesi: Balkon

Authors : Emre KOLAY

Pages : 1063-1080

Doi:10.26835/my.1018902

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Tanzimat’ın ilanı sonrasında değişen yönetim pratikleriyle birlikte mevcudiyetine ve inşasına ihtiyaç duyulan kamu yapılarının tasarımlarında tercih edilen balkonlar hem mimari hem de sembolik yönüyle değerlendirilecektir. İç mekân ile dış dünya arasında bir geçiş görevi üstlenen balkon tasarımlarının aynı zamanda 19. yüzyıl Osmanlı siyasetinde bir iktidar imgesi olarak okunabilirliği, farklı olay ve durumlar için düzenlenen dönem merasimlerinde kamu eserlerinin rolü üzerinden irdelenecektir. Modernitenin değiştirdiği dünya siyaseti içerisinde önemli bir yere sahip olan iktidar imgeleri, yüzyıllardır var olan simgeler dünyasını yeniden şekillendirebildiği gibi, yeni gelenek ve imge yaratımını da ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda, 19. yüzyıl Osmanlı siyasetinde, kitabe, tuğra ve sancak gibi yüzyıllardır var olan meşruiyet gereçlerinin kullanım alanları artmakla birlikte, arma-i Osmani gibi bu yüzyıl içinde üretilmiş semboller de imgeler dünyasına katılmıştır. Elbette imgelerin en görünür olduğu alanlar 19. yüzyıl içinde inşa edilen kamu yapılarıdır. Belediye, hükümet konağı, saat kulesi, idadi, karakol, postane, hastane gibi pek çok kamu eserlerinin üzerinde iktidar imgelerini görmek mümkündür. Bununla birlikte kimi kamu eserlerinde söz konusu imgelerin toplandığı mekân olarak balkonların tercih edildiği söylenebilir. Bununla birlikte balkonlar, dış dünyaya açtığı odanın işlevi bağlamında da ayrı bir öneme sahiptir. Genel olarak balkon tasarımlarının ana cephe merkezine yerleştirildiği, balkona sahip odaların ise o kamu eserinin en üst düzey yöneticisine ait olduğu görülmektedir. Bu durumda balkon gerek parmaklıkları ve duvarlarında taşıdığı semboller gerekse plan tasarımındaki konumu itibariyle iktidarın meşruiyet imgesi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Keywords : Osmanlı Mimarisi, Kamu Yapıları, İmge, Balkon