Osmanlı Bahçe Sanatı Yansımaları ve II. Bayezid Külliyesi Peyzaj Tasarım Projesi

Authors : Beste KARAKAYA AYTİN, Deniz Gözde ERTİN TEZGÖR, Rukiye Duygu ÇAY

Pages : 983-1002

Doi:10.26835/my.983645

View : 17 | Download : 5

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :11. yüzyılda Anadolu Selçuklular döneminde cami ve medrese birlikteliğinin oluşmasıyla başlayan külliye yapılaşması, Osmanlı döneminde farklı işlevleri olan yapıların eklenmesiyle gelişimine devam etmiştir. Osmanlı’da külliyeler, aynı zamanda kentlerin gelişiminde, korunmasında ve sosyo-ekonomik yaşamın gerçekleştirilmesinde bir devlet politikası olarak kurulmuşlardır. Dini, kültürel ve sosyal bağlamda kurumsal bir yapılaşma olarak gelişen külliyeler döneminin en önemli kompleksleridir. Genellikle cami odaklı gelişme gösteren bu kompleksler, yapıldıkları kente, konum ve hizmet amacına göre; medrese, darüşşifa, imaret, sıbyan mektebi ve hamam gibi yapılardan oluşmaktadırlar. Bu araştırma kapsamında incelenen II. Bayezid Külliyesi de Edirne’yi bir darüşşifaya kavuşturmak amacı ile yapılmış olup, bünyesinde birçok yapı bulundurmaktadır. Bugün birçok özelliği ile özü korunmuş, mimari planlama anlayışı bakımından öncü özellikler taşıyan ve yapıldığı dönemde hastalara şifa veren avlulu bahçelere sahip olan külliyenin tarihsel kimliğini sürdürülebilir şekilde yansıtılması amacıyla peyzaj tasarım projesi yapılmıştır. Çalışma gerçekleştirilirken veri toplama, mevcut durum analizi ve projelendirmeden oluşan üç aşamalı bir yöntem izlenmiştir. Öncelikle Osmanlı’da külliye kavramı ve bahçe düzenleri ile II. Bayezid Külliyesi’nin tarihsel geçmişi incelenmiş; ardından alanda mevcut durum analizleri gerçekleştirilmiştir. Tüm bu veriler ve yerinde yapılan çalışmalar sonucunda II. Bayezid Külliyesi’ne özgün çözümler üretilerek, kent için önemi büyük olan bu kültürel mirasın ruhunu yansıtacak yapısal ve bitkisel tasarım önerileri geliştirilmiştir.
Keywords : Osmanlı Döneminde Külliye, Osmanlıda Bahçe Düzeni, II Bayezid Külliyesi, Edirne