Tarihi Yapıların Yeniden İşlevlendirilmesi: Edirne II. Bayezid Külliyesi Tıp Medresesi Örneği

Authors : Esin BENİAN, Arif MISIRLI

Pages : 95-122

Doi:10.26835/my.959746

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2022-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumsal, sosyal ve ekonomik gelişmelere bağlı olarak yaşam şekilleri değişikliğe uğramıştır. Değişen yaşam koşulları pek çok yapının fiziksel ömrünün işlevsel ömründen uzun olmasında rol oynamıştır. Bu durum sosyal, kültürel, tarihi ve mimari değerlere sahip yapıların yaşatılarak korunması fikrini doğurmuştur. Bu doğrultuda atılan adımlardan biri tarihi yapıların günümüz eylemlerine cevap verebilecek nitelikte yeniden işlevlendirilmesi olmuştur. Bu yaklaşımla da tarihi yapıların gelecek kuşaklara aktarımı, kültürel ve sosyal sürekliliği sağlanmaya başlanmıştır. Bu çalışmada da Edirne II. Bayezid Külliyesi’ndeki Tıp Medresesi ele alınmıştır. II. Bayezid Külliyesi, Osmanlı mimarisinin gelişme sürecinde inşa edilmiş önemli külliyelerden biridir. Bünyesinde cami, tabhane, şifahane, medrese, imaret, çifte hamam, değirmen, köprü ve çeşme barındırmış; fakat söz konusu yapıların tümü günümüze ulaşamamıştır. Günümüze ulaşan yapılardan biri tıp eğitiminin verildiği medresedir. Tıp medresesi, yakınında konumlanan şifahene ile birlikte döneminin hem sağlık hizmeti hem de tıp eğitimi verilen kurumlarından biri olarak önem kazanmıştır. Ancak orijinal işlevini yitiren yapı uzun süre atıl kalmıştır. 20. yüzyılın sonlarında bir süre Trakya Üniversitesi Edirne Meslek Yüksekokulu`nun Restorasyon ve Duvar Süsleme Bölümlerine ev sahipliği yapmıştır. Tekrar işlevsiz kalan yapı 2008’de müzeye dönüştürülmüştür. Çalışma kapsamında, öncelikle tarihi yapıların sürdürülebilirliği bağlamında yeniden işlevlendirmenin tanımından, öneminden, faydalarından, yeniden işlevlendirme yaklaşımlarından söz edilmiştir. Daha sonra benzer fonksiyondaki Anadolu tıp kurumlarından günümüze ulaşanların bugünkü işlevlerine değinilmiştir. Çalışma özelinde ise medresenin tarihçesi, mimari özellikleri ve yeni işlevi incelenmiştir. Yapının yeniden işlevlendirilmesi, tarihi yapıların sürdürülebililirliği açısından; yeni işlevi de benzer fonksiyondaki yapıların günümüz işlevleri, yeniden işlevlendirme kriterleri, mekâna, kente ve topluma katkıları açısından değerlendirilmiştir. Ayrıca yeni işlevine ek öneriler getirilmiştir.
Keywords : II Bayezid Külliyesi, yeniden işlevlendirme, Edirne, tıp medresesi