FARSÇA ATASÖZLERİNDE CİNSİYET ALGISI

Authors : Aysel YILDIZ EROL

Pages : 81-106

Doi:10.32330/nusha.536920

View : 8 | Download : 8

Publication Date : 2019-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Atasözleri söyleyeni belli olmayan, genel kabul gören ve bireylerin uzun yıllar süren gözlem ve deneyimlerine dayanan, öğüt verici, özlü sözler olarak tanımlanmaktadır. Bir dilin zenginliğini göstermesi bakımından dikkate değer ipuçları sunan atasözleri, toplumsal değerleri yansıtması bakımından da önemli bir görev üstlenir. Cinsiyet kavramı da biyolojik farklılıkları ifade etmesinin yanı sıra toplumun bireylere verdiği rolleri de içerisinde barındırır. Bireyler kendilerini yaşamın başlangıcından itibaren, toplum tarafından sunulan kadınlık ve erkeklik rolleri ile tanımlarlar. Dolayısıyla atasözlerinde kadın ve erkeğe yapılan vurgular o toplumun inanç, gelenek, görenek gibi kültürel değerlerini yansıtır. Dil ve cinsiyet ilişkisine dair ülkemizde ve dünyada önemli çalışmalar bulunurken İran’da bu konuya dair araştırmalar daha geri planda kalmıştır. Çalışmamızın başında, bu konuya dair İran’da yapılmış olan belli başlı örnek çalışmaların kısa değerlendirmesi yapılacaktır. Sonrasında ise birincil kaynak olan ve ‘Alî Ekber-i Dihḫudâ tarafından hazırlanan dört ciltlik Emsâl u Ḥikem sözlüğünden yararlanarak İran toplumunda cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramlarına dair algıyı, kaynak tarama yöntemiyle elde ettiğimiz örnek atasözleri ile fiziksel, cinsel, entelektüellik ve ekonomik özellikler, insani ihtiyaçlar, toplumsal ilişkiler ve sevgi üzerinden analiz etmeye çalışılacaktır. Devamında, kadın imgesine yönelik olarak “anne, eş, kız çocuğu, gelin, dul” kavramları, erkek imgesi için de “baba, koca, erkek çocuk, damat” kavramları taranarak elde edilen belli başlı örnek sözler üzerinden İran toplumunda cinsiyet algısı değerlendirilecektir.  
Keywords : Farsça Atasözleri, Atasözlerinde Cinsiyet, Dil, Toplum