ANLATI DÜZEYLERİNİN DÖNÜŞÜMÜ: AHMED SA’DÂVÎ’NİN FRANKENSTEİN BAĞDAT’TA” İLE MARY SHELY’NİN “FRANKENSTEİN” ROMANLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Authors : Seddiqeh HÜSEYNİ

Pages : 269-278

Doi:10.32330/nusha.1078398

View : 6 | Download : 3

Publication Date : 2022-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Dönüşüm, ileri metinsellik olarak adlandırılan terimin bir bölümü sayılır. Alt metin ve ileri metin arasındaki ilişki ciddi anlam kazanır, dönüşüm bütün kiplerde boy gösterirse, o zaman ileri metinde ciddi anlamda bir dönüşüm gerçekleşir. Gerçekleşen ciddi değişimler başka düzlemlerde de dönüşüme sebebiyyet vermektedir. “Frankenstein Bağdat’ta”, Ahmet Sa’dâvî tarafından yazılmış bir romandır. Bu roman Mary Shelly’nin Frankenstein romanından uyarlamadır; ancak zaman ve mekân değişimi, edebi tarz ve içerik farklılıkları romanın başka bir düzleme dönüştürmesine sebebiyet vermiştir. Bu nedenle anlatı kipleri ve bunun yanı sıra anlatı seviyelerinde bile düzlemsel dönüşümler oluşmuştur. Anlatı seviyelerinde dönüşüm, alt metin de dönüşüme yol açarak ileri metnin anlatı dünyasının olaylarını ve anlatı düzeylerini etkilemektedir. Bu araştırma Gerard Genet`in teorisine göre her iki metnin anlatım düzeylerini araştırarak, ileri metinde oluşan dönüşümleri vurgulamaktadır. Seviyelerin değişimi ileri metinde ve benzer karakterlerin farklı düzeyde yer alması, alt metnin aksine üst ve alt seviyede ortaya çıkan hareketler, bir başka düzleme dönüşmeye yol açmaktadır. Seviyeler arasında ihlal gerçekleşince alt metinde iç düzeyde yer alan karakter olay-öyküsünün sınırlarını aşarak üst düzeyde yer almaktadır. Bir başka düzleme dönüşm nedeniyle ileri metinde üst düzeyde yer alan karakter, dış seviyesinden hareket ederek, iç seviyede yerleşmektedir. Bu değişimlere dayanarak farklı bir dünyanın oluşması yanı sıra çoksesli ve çok merkezli bir dünyanın oluşması da ileri metinde rastlanılan bir durumdur.
Keywords : Frankenstein, dönüşüm, başka düzleme dönüşüm, anlatı seviyeleri