GÜNÜMÜZ FARSÇASINDA TÜRKÇE KELİME VARLIĞI: FERHENG-İ RÛZ-İ SUḪEN’DE TÜRKÇE SÖZCÜKLER

Authors : Abdusselam AKSU

Pages : 73-94

Doi:10.32330/nusha.998808

View : 5 | Download : 4

Publication Date : 2022-06-28

Article Type : Other Papers

Abstract :Farsça ve Türkçe geniş bir coğrafyada uzun bir tarihi süreci beraber geride bırakmış iki dildir. Bu süreç boyunca birçok farklı alanda etkileşimler meydana gelmiştir. Bir kısım etkileşimin varlığı günümüze kadar gelmiş ve o dilde kendine sağlam bir yer edinmiştir. Bu etkileşimlerden biri kelime ve ek alışverişi şeklinde gerçekleşmiş ve karşılıklı olarak pek çok farklı alanda bir dilden diğerine kelime geçişleri olmuştur. Karşı dilden alınan sözcüklerin bazıları zamanla kullanımdan düşmüş, bazıları günümüze kadar gelerek varlıklarını koruyabilmişlerdir. Bu sözcüklerin bir kısmı taşındığı dilin gramer özelliklerine göre türetilmiş, telaffuz edilmiş ve yeni anlamlar kazanmışlardır. Bugünkü Farsçada varlığını sürdüren pek çok kelime, ek, pekiştirme ve söz grubu bulunmaktadır. Bu Türkçe unsurlar günümüz Farsçasının neredeyse her alanında aktif bir şekilde kullanılmaktadır. Bir kısmı geniş kullanıma sahip olmuş ve onlarca kez türetilmişken bir kısmı da dar bir alanda yaşamaktadır. Ferheng-i Rûz-i Suḫen günümüz Farsçasında kullanılan sözcükleri toplayan geniş kapsamlı ve güncel bir sözlüktür. Sözlük her bir maddenin kökenini belirtmiş, hangi dil veya dillerden alındığını veya meydana geldiğini açıklamıştır. Bu çalışmada sözlüğün Türkçe olarak verdiği unsurların sayısı belirlenmiş, Türkçenin günümüz Farsçasında hangi alanda ne kadar etkili olduğu, hangi sözcükleri ödünç verdiği ve hangi harflerden daha çok veya daha az sözcük geçtiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Farsçadaki bu unsurların kullanım biçimlerinin görülebilmesi için birtakım örnek cümleler verilmiştir. Kökeni Türkçe olan ancak başka bir dil olarak gösterilen kelimler belirlenip listelenmiştir. Türkçe ile Farsçanın müşterek bir tarih ve coğrafyayı paylaşmaları, bazı ortak kelimelerin kökenlerinin ihtilaflı veya belirlenemez olmasına neden olmuştur. Köken itibariyle Türkçe veya Farsça olduğu ihtilaflı olan kelimeler tespit edilip belirtilmiş, her iki dilde birbirine benzer veya yakın olan ancak kesin bir bağlantı kurulamayan sözcüklerin listesi de çalışmaya eklenmiştir.
Keywords : Farsça, Türkçe, Sözlük, kelime, kök