DÜALİZM VE PANTEİZM ARASINDA NU’AYME

Authors : Rumeysa Bakır Dayı

Pages : 41-65

Doi:10.32330/nusha.1448634

View : 73 | Download : 78

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Mehcer edebiyatı, Arap edebiyatının felsefe ile bütünleşip sanatsal öğelerden ve karışık üsluptan daha uzak olduğu, içinde barındırdığı anlam ve düşüncelerle değerliliğini kazanmış bir ekolüdür. Mehcer edebiyatının ikinci adamı olarak bilinen Nu‘ayme de aynı şekilde düşünceleri ile ilgi odağı olmuş, edebiyat ve felsefeyi aynı elekten geçirip, felsefi düşünceleri edebi sanatıyla süsleyip, birçok alandan okuyucuyu kendi edebi ve felsefi dünyasına çekmiş bir edebiyatçıdır. Mehcer edebiyatçılarının ülkelerinden çıkmak zorunda kalışları ve gittikleri ülkelerde karşılaştıkları dil, edebi, sosyal, kültürel ve düşünsel değişimler kendilerinde doğal olarak değişime ve karmaşaya da yol açmıştır. Nu‘ayme de aynı şekilde önce Rus ardından Amerika kültür ve edebiyatından etkilenmiştir. Rus edebiyatında kendisine yol gösterici olarak Tolstoy’u seçen Nu‘ayme onun gibi sürekli hakikat arayışı içinde olmuştur. Çocukluğundan beri zihnini meşgul eden yaşamın manası, ölüm ve ötesi, insanın dünyadaki gayesinin ne olduğu gibi düşünceler olgunluk dönemlerinde de devam etmiştir. Amerika’da birçok edebiyatçı ve filozof ile tanışan Nu‘ayme en çok Spinoza’dan ve onun panteizmi savunmasından etkilenmiştir Çalışmada Mîhâîl Nu‘ayme’nin hayatına kısa bir giriş yapılmış, onun düalizm görüşü, bunu monizmle bağlaması, vahdet-i vücut konusu ve her şeyi kapsayan içkin bir Tanrı’nın varlığı, doğanın ya da evrenin Tanrı ile aynı olduğunu kabul eden panteizm görüşü Nu‘ayme’nin eserleri ışığında incelenmeye çalışılmıştır. Eserlerinde dikkat çeken şeylerden biri, yaşadığı bu birbirinden farklı ortamların ve düşünsel gelişimlerin onda bazen reenkarnasyona yönelmesine, bazen tek tanrıcılığı kabul etmesine, dini inanca ve İncil’e sıkı bağlılığın ardından kiliseyi reddetmesine, Tanrı’yı kendi içinde ve doğada aramasına kadar götürmüştür. Bahsedilen bu görüşler çerçevesinde belli bir düşünceye sahip olamaması, sürekli değişim gösteren evren ve zaman karşısında gelgitler yaşamasına sebep olmuştur. Bu çalışmada hem edebiyat hem felsefe alanı dâhilinde yapılmış bir çalışma olup mehcer edebiyatı ve felsefe alanında daha iyi çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmaktadır
Keywords : Mîhâîl Nuayme, Mehcer Edebiyatı, Düalizm, Panteizm