Havari Yudas Tomas’ın İnci İlahisi’nde Gnostik Düalizm

Authors : Şinasi Gündüz

Pages : 109-137

Doi:10.51490/oksident.1371443

View : 84 | Download : 73

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Apokrif "Tomas’ın İşleri” kitabında "Hintliler ülkesinde havari Yudas Tomas’ın ilahisi” başlıklı bir metin öteden beri Gnostisizm araştırmaları açısından dikkat çekici olmuştur. İçinde yer aldığı kitabın genel anlatısından bağımsız bir içerik taşıyan bu metin, ilahi tarzıyla ve Gnostisizmin birçok karakteristik özelliğini hatırlatan içeriğiyle tartışılmaktadır. Çeşitli araştırıcılar, her ne kadar metin içinde yer aldığı kitabın genel temasından bağımsız bir görünüm arz etse de bu ilahinin Hıristiyan teolojisi ve kurtuluş öğretisi bağlamında bir anlam yükü taşıdığı kanaatindedirler. Diğer taraftan birçok Gnostisizm araştırıcısı ise bu ilahinin erken dönem Gnostisizmini yansıtan önemli bir metin olduğu düşüncesindedir. İçeriğinden hareketle "İnci İlahisi” ya da "Ruh ilahisi” ismiyle adlandırılan metnin kökenine, ait olduğu kültür dünyasına ve muhtevasında yer alan temaların karakteristik özelliklerine yönelik olarak da çeşitli görüşler ileri sürülmektedir. Bu çalışma, genelde "İnci İlahisi” adıyla meşhur olan bu metni Gnostisizmin karakteristik özelliklerinden birisi olan Gnostik düalizmin var olup olmadığı sorunundan hareketle ele alacak ve özellikle Sabii literatüründeki Gnostik öğretilere paralelliğine dikkat çekecektir. İnci İlahisi’nin, süflî alemde tutsak olan incinin kurtarılması temasına dayalı olarak erken dönem Hıristiyan Gnostisizmi bünyesinde Gnostik düalizmi ve kurtuluş öğretisini esas alan bir metin olduğu bu çalışmanın ana tezini oluşturmaktadır.
Keywords : Gnostisizm, Yudas Thomas, Gnostik düalizm, erken dönem Hıristiyan Gnostisizmi, ışık alemi, karanlık alemi, Dinler Tarihi, İnci İlahisi