BİZANS BRONZ KONKAV (İÇBÜKEY) SİKKELERİ VE KÜTAHYA MÜZESİ’NDEKİ DEFİNE

Authors : Zeliha DEMİREL-GÖKALP

Pages : 543-576

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2016-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin konusu Kütahya Müzesi’nde yer alan Bizans bronz konkav sikke definesidir. 2013 yılında müzede gerçekleştirilen çalışmada tespit edilen söz konusu define 41 adet sikkeden oluşmaktadır. Bizans döneminde ilk konkav sikke IX. Konstantinos insert ignore into journalissuearticles values(1042-55); döneminde histamenon olarak basılmıştır. Bronz konkav sikkelerin basımı ise ilk kez I. Aleksios döneminde insert ignore into journalissuearticles values(1081-1118); görülmektedir. Konkav sikkeler için 19. yüzyılda bilim insanları Latin kaynaklarına dayanarak scyphate terimini kullanmışlardır. Ancak Bizans dönemi kaynaklarında konkav sikkenin karşılığı olarak trakhea terimi kullanılmıştır. Bizans’ın neden konkav sikke basmış olduğunun hala kesin bir cevabı yoktur. Üstelik bu sikkeler atıf ve darphane sorunu yanısıra basit basımlı, kötü görünümlü ve hatalı lejand içermektedir. Bronz konkav sikke defineleri yoğun olarak Bulgaristan, Yunanistan’ın güneyi, Anadolu’nun batısı ve Balkanların batısında görülmektedir. Kütahya Müzesi’ndeki definenin buluntu yeri ise Afyonkarahisar-Sandıklı İlçesi-Uluköy’dür. Yani define Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu bölümünde bulunmuştur. Definedeki sikkeler II. Isaakios insert ignore into journalissuearticles values(24);, III. Aleksios insert ignore into journalissuearticles values(14);, Bulgar taklidi insert ignore into journalissuearticles values(2); ve I. Theodoros insert ignore into journalissuearticles values(1); dönemlerine tarihlenmektedir. Definenin toplam ağırlığı 111.61 gr., sikkelerin ortalama ağırlığı 2.72 gr ve ortalama çapları 24.4 mm’dir. Definenin ele geçtiği bölge 12. yüzyıl sonunda aslında Bizans’ın hakimiyeti altında değildir. Aynı zamanda definenin ele geçtiği bölge başkent Konstantinopolis’den başlayan Eskişehir-Afyon ve Sandıklı üzerinden Dinar’a gelen ve Batı Anadolu’da Efes ile Denizli yolu ile birleşen ana yollardan biri üzerinde yer almaktadır. Kütahya Müzesi’ndeki define 1185-1205/1212? yılları arasına tarihlenmektedir. Dolayısıyla 1185 yılını define için terminus post quem olarak kabul edebilir. Yani define 1185 yılı öncesine ait olmamakla birlikte 1204 yılı Latin İşgali sonrasına tarihlenmektedir.
Keywords : Bizans, Sikke, İçbükey, Trakhea, Define, Kütahya