PRIENE’DEKİ GIDA PAZARI
Authors : İbrahim Hakan MERT
Pages : 353-418
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2016-05-01
Article Type : Research Paper
Abstract :Priene’deki “Gıda Pazarı” alanını araştıran bu çalışmanın öncelikli hedefi, alanı detaylı dokümantasyonu yardımıyla tanımlamaktır. Makalenin diğer amaçları ise, alanın genelinin ve bölümlerinin fonksiyonunu tartışmak, mimari ve diğer küçük buluntulara göre yapı bölümlerini tarihlemek ve kompleksi benzer örneklerle karşılaştırarak tipolojik olarak değerlendirmektir. Yapı tanımlaması için 2012-2014 yılları arasında üç kampanya süresince alanda yürütülen mimari ölçüm ve çizim çalışmaları sonucu ortaya çıkarılan 1:20 ölçekli taş planından, kesit çizimlerinden, fotoğraflardan ve arazide alınan notlardan faydalanılmıştır. Alan genel olarak iki ana bölümden oluşmaktadır: birinci bölümü alanın içinden geçen Batı Kapısı Caddesi’nin kuzeyinde kalan Kuzey Galeri ve odaları oluşturmaktadır. İkinci bölüm ise, caddenin güneyinde olup, batıdan doğuya doğru güneyi merdivenli bir podyum ile onun doğusundaki merdivenli alt yapı ve güneyde ortası merdivenli altı odadan oluşmaktadır. Bunların dışında alanın doğusunda ve kuzeyinde mermer satış masaları yer almaktadır. Alanın ve bölümlerin fonksiyon belirlemesi için, yapı kompleksinin kent planındaki konumu, arkeolojik bulgular ve yazıtlardan hareket edilerek alanın genel olarak “Gıda Pazarı” olarak adlandırılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Yapı kompleksinin tarihlenmesi bölümünde ise öncelikle alanın özellikle kuzey bölümünde yer alan stoanın tarihlenmesi ile ilgili olarak ise “O4” numaralı odanın zemin plakaları altında ele geçen seramik parçaları ve galeriye ait Dor başlıkları değerlendirilmiştir. Bu bağlamda yapılan stilistik ve tipolojik karşılaştırmalar sonucunda alanın kuzeyinde yer alan stoa ve dolayısıyla tüm alan da İÖ 2. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenmiştir. Bu sonuca göre, Gıda Pazarı’nın Kuzey Galerisi de Agora’nın Kutsal Stoası gibi kentin İÖ 2. yüzyıldaki anıtsallaştırma programı kapsamında inşa edilmiştir. Çalışmanın son bölümlerinden birisinde Priene’deki Büyük Agora ele alınarak, bu alanın İÖ 2. yüzyıldaki yeniden düzenlenmesi ve Gıda Pazarının aynı dönemdeki inşa tarihi birlikte değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda da, İÖ 2. yüzyılda agoranın batı bitişiğinde yeni oluşturulan alanla birlikte özellikle çabuk bozulabilir gıda maddelerinin satışının agoradan bu alana nakledildiği neticesine ulaşılmıştır. Antik kaynaklardan Aristoteles tarafından önerilen Devlet Agorası ve Ticari Agora’nın ayrımını araştırmak için Priene’deki alanlar ideal örneklerden birini sunmaktadır. Makalenin son bölümünü ise kompleksin tipolojik değerlendirmesi oluşturmaktadır. Bu bölümde özellikle Priene’ye coğrafi olarak yakın kentlerdeki Devlet Agorası ile Ticari Agora’nın birbirlerinden ayrıldığı örneklere bakılmıştır. Yapılan tipoloji sonucunda Grek pazar yapı ve alanlarının üç farklı tipe ayrılabileceği sonucu ortaya çıkmaktadır: 1. Peristyl avulu yapılar insert ignore into journalissuearticles values(örneğin Kassope);; 2. Peristyl avlulu alanlar insert ignore into journalissuearticles values(örneğin Miletos Kuzey Agora ve Ephesos Tetragonos Agorası);; 3. Kompleks şeklindeki pazar alanları, ki bu örneklerde değişik tür şekildeki yapılar ihtiyaç ve arazi yapısına göre kombine edilmişlerdir insert ignore into journalissuearticles values(örneğin Priene, Aigai ve Herakleia am Latmos);. Priene’deki Gıda Pazarı alanı üçüncü grup içinde değerlendirilmelidir. Çünkü bu örnekte değişik yapı bölümlerinin kendi içerisinde bir sistemle kombine edildiği bir kompleks söz konusudur. Alanın bu şekildeki biçimlendirilmesine etki eden unsurlar olarak arazi yapısı ve kullanımla ilgili pratik nedenler değerlendirilmektedir.Keywords : Priene, Agora, Devlet Agorası, Ticari Agora Gıda Pazarı, Mermer Satış Masaları, Hellenistik Dönem, Antik Dönemde Ticaret, Pazar Yapıları