KİBYRA GEÇ ROMA – ERKEN DOĞU ROMA DÖNEMİ MÜHÜRLÜ UNGUENTARİUMLARI

Authors : Şükrü ÖZÜDOĞRU, Erkan DÜNDAR

Pages : 145-178

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2007-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmanın temelini, üzerinde monogram şeklinde mühür taşıyan ve tamamı yüzey buluntusu olan Geç Roma Dönemi unguentarium parçaları oluşturmaktadır. Tiyatro’nun yaslandığı tepenin güney yamacında, Bouloueterion’un arkasında yer alan yağmur sularının oluşturduğu arklardan ele geçen bu seramiklerin yayınlanması, söz konusu unguentariumların yoğun ve nitelikli parçalardan oluşmasının yanı sıra, ünik monogramlara sahip olması ve konuyla ilgili bugüne kadar yapılan çalışmalarda oluşturulan monogram repertuarını genişleteceği düşüncesiyle gerekli görülmüştür.Kentte yapılan ilk sezon çalışmalarında, seramiklerin toplandığı alan yüzeyinde, çok fazla seramik parçasının gözlenmesi nedeniyle, yüzey taranmış ve yeterli miktarda örnek toplanmıştır. Toplanan malzemenin büyük çoğunluğunu terra sigillata parçaları oluşturmaktadır. Ayrıca kayda değer sayıda figürlü ve bitkisel bezemeli “Megara Kasesi” parçalarıyla, amphora parçaları ele geçmiştir. Bunun yanı sıra seramik örneklerinin toplandığı bu küçük alanda ele geçen 210 adet unguentarium parçası içerisinde hatalı üretimlerin bulunması ve buna ek olarak “Megara Kaseleri”nin üretiminde kullanılan kalıp parçalarının ele geçmesi, Kibyra’nın oldukça faal ve nitelikli malzeme üretebilen bir seramik atölyesine sahip olduğunu göstermiştir. Özellikle “Megara Kaseleri” ve terra sigillata parçaları üzerinde yapılan ilk incelemeler sonucunda, Kibyra’nın Helenistik Dönem içlerinden başlayan ve ele geçen Geç Roma unguentariumlarıyla bağlantılı olarak da İ.S. 6. yüzyıl sonlarına kadar faal olan bir atölyeye sahip olduğu öngörülebilir.210 adet ele geçen söz konusu unguentariumların 17’sinde monogram bulunmaktadır. %8’i hatalı üretim olan bu örneklerde üç farklı hamur rengi tespit edilmiştir. Seramikler üzerindeki monogramlarla ilgili yapılan çalışmalar benzer monogramları taşıyan örneklerin yayılım sahasını Kibyra örnekleriyle genişlettiği gibi söz konusu monogram repertuarını da zenginleştirmiştir. Hatalı üretim örneklerinin üzerinde bulunan monogramlar da, bu tipolojide çalışılmış ve diğer kentlerde ele geçmiş olan monogramlı örneklerin üretim yeri için Kibyra’yı işaret etmiştir.Çalışmada Geç Roma unguentariumlarının form ve işlevleriyle ilgili tartışmalara yer verilmiş ve yeni veriler ışığında sorunlu olan işlevleri hakkında yeni öneriler sunulmuştur. Bunun yanı sıra, ele geçen hatalı üretim örneklerinden yola çıkarak bu seramiklerin, her kentte olmasa bile, kendi bölgelerinde önemli yere sahip olan Kibyra ve Ephesos gibi merkezi kentlerin yerel atölyelerinde üretilmiş oldukları saptanmıştır. Bu durumda, yapılan erken çalışmalarda seramik hamurlarının benzer olmasından yola çıkılarak öne sürülen, tek bir merkezde üretilmiş oldukları yönündeki savlar da geçerliliğini yitirmiş olmaktadır ve üretim yerleri için Anadolu’nun güney batısındaki öneriler güç kazanmaktadır
Keywords : Seramik, Unguentarium, Kibyra, Monogram, Geç