LAODİKEİA’DA BULUNAN AMPULLALAR

Authors : Celal ŞİMŞEK, Bahadır DUMAN

Pages : 73-102

View : 10 | Download : 4

Publication Date : 2007-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede 2002 yılından bu yana Laodikeia’da sürdürülen kazı çalışmalarında ele geçen ampullalar değerlendirilmiştir. Pişmiş topraktan seri üretime yönelik olarak kalıpta yapılan ampullalar yoğun olarak Batı Anadolu’da bulunmasına rağmen, tüm Akdeniz Havzası’nda karşımıza çıkmaktadır. İçlerine kutsal su ya da yağ gibi sıvılar doldurulan ampullalar, büyük olasılıkla hacı olmak üzere kutsal topraklara gidenler tarafından, memleketlerine dönüşte hatıra olarak alınan küçük şişeciklerdir. Bunlar, ince ağız kenarlı, kısa- silindirik boyunlu, yassılaştırılmış oval matara gövdeli bir forma sahiptirler. Gövde üstünde omuz kısmında iki yanda açılan ip delikleri, ampullaların boyunda taşınması için yapılmış olmalıdır.Günümüzde de Müslümanlar hac dönüşünde bu modern ampullaları ziyaretlerine gelenlere hediye olarak verirler. Diğer taraftan bunların içine konan “hacı misi” yağı ya da “kokusu” hala kullanılmaktadır.Laodikeia’da bulunan ampullalar boyutları, formları ve üzerlerindeki betimlemeleri göz önüne alınarak iki farklı grup altında değerlendirilmiştir. Tip 1 olarak adlandırılan büyük boyutlu örneklerin her iki yüzünde Hıristiyanlıkla ilgili çeşitli figürler yer alır ve bu gruptaki ampullalar kazı alanında bulunan sikkelerle desteklenerek M.S. 4. yy. sonu ile 5.yy. sonuna tarihlenmiştir. Tip 2 daha küçük boyutludur. Üzerlerinde daha çok haç, palmet ve rozet gibi süslemeler yer alan bu örnekler M.S. 6. yy.’ın başı ile 7. yy. başları arasına tarihlenebilir.Günümüze kadar olan süreçte yayımlanan örnekler göz önüne alındığında ampullaların üretim merkezi olarak çok çeşitli yerler önerilmiştir. Ancak özellikle Batı Anadolu’daki buluntu yoğunluğu dikkate alındığında üretimin bu bölge içinde yoğunlaştığı ve büyük olasılıkla da kutsal sayılan kent ya da bölgelerin ihtiyaçlarını karşılama doğrultusunda üretimlerinin yapıldığı söylenebilir. Bunun yanında diğerlerine oranla daha geniş kitlelerin hacı olmak üzere gittiği Abu Mena gibi merkezlerde hem ampullaların üzerine yapılan konuların seçimi hem de formlardaki küçük değişiklikler açısından yerel üretimin yapıldığı da görülmektedir
Keywords : Ampulla, Hac, Hıristiyanlık, Laodikeia, Kutsal Kitap