NEOLİTİK ÇAĞ’DA MANİSA YÖRESİ

Authors : Engin AKDENİZ

Pages : 1-46

View : 12 | Download : 4

Publication Date : 2011-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Batı Anadolu’nun özellikle kıyıya yakın kesimlerinin Neolitik Çağ’daki durumu hakkında son yıllarda önemli bilgiler edinilmektedir. Bu bilgilerin kaynağı başta Kemalpaşa-Ulucak olmak üzere, İzmir-Yeşilova ile daha sınırlı oranda Aliağa-Ege Gübre ve Torbalı-Dedecik insert ignore into journalissuearticles values(Heybelitepe); kazılarıdır. Ayrıca yüzey araştırmalarında bu dönemle ilgili bazı bilgiler edinmek mümkün olmaktadır. Bu makalede Manisa ilinde devam eden yüzey araştırmalarının verilerinin Neolitik Çağ açısından değerlendirilmesi yapılmaya çalışılacaktır. Prehistorik ve protohistorik dönemlere ait 115 buluntu merkezinin bilindiği yörede Neolitik Çağ hakkındaki veriler 10 noktada saptanmıştır. Bunların en büyük grubunu höyük ve tepe üstü yerleşimleri oluşturmaktadır. Düz yerleşim ya da yamaç yerleşimlerine çok az rastlanmaktadır. Bu yerleşimlerin dağılımı incelendiğinde merkezlerin çoğunluğunun Akhisar’ın güney ve güneybatısındaki ovalık arazide olduğu görülmektedir. Bunların da önemli bir bölümü höyük ve tepe üstü yerleşimlerdir. En geniş alanı kaplayan yerleşim 7,5 hektarlık boyutlarındaki bir höyük yerleşimi olup Sarıgöl yakınlarındaki Kızılçukur Höyüğüdür. Kızılçukur’u 3 hektarlık alanıyla Akhisar yakınlarındaki Moralılar Höyüğü takip etmektedir. Dönem hakkında bilgi veren en önemli buluntu grubunu çanak çömlek parçaları oluşturmaktadır. Genellikle iyi arındırılmamış kilden yapılmış olan parçalar kum, mika, kuvars ve taşçık içermektedir. Astarlı, astarsız, basit perdahlı mallarla çok daha sınırlı sayıda boyalı parçalar vardır. Astarlı parçalarda astar, dışta ya da içte olabileceği gibi, hem dışı hem de içi astarlı parçalar da vardır. Astar genellikle koyu renktir. Bazı örneklerde ise kırmızı ya da sarıdır. Fırınlama orta derecededir. Az sayıdaki parça yeterli derecede fırınlanmıştır. Kap formları sınırlı olup çömlek, çanak ve kaselerden oluşmaktadır. Her formun kendi içerisinde alt grupları vardır. Parçaların benzerlerinin özellikle İzmir, Burdur ve Antalya yöresinde görülmüş olması kültürel etkileşimin rotasını da göstermektedir. Çanak çömlek dışında bu döneme ait diğer buluntular özellikle Moralılar’da ele geçen ve tarımla ilgili olduğu anlaşılan taş aletler ile daha çok Kızılçukur’da ele geçen yontmataş aletlerdir. Bölgenin Neolitik Çağ’daki durumu hakkındaki en büyük sorun, saptanan merkezlerin tamamının Neolitik Çağ’ın son dönemlerine ait olmasıdır. Daha erken evrelere tarihlenebilecek bir buluntu merkezi henüz saptanamamıştır. Bu duruma sebep olarak çok değişik teoriler ileri sürülebilir; araştırma eksikliği, alüvyal dolgu, farklı çevrelerde yaşam ve göç. Eksikliğin sebebinin ve bölgenin Neolitik Çağ’daki kültürel yapılanmasının daha iyi anlaşılabilmesi için Kızılçukur ya da Moralılar gibi birinci derecede önemli bir buluntu merkezinde yüzey araştırmalarının ötesinde kazılara ihtiyaç duyulmaktadır. Böylesine bir kazının Manisa yöresinin olduğu kadar Batı Anadolu’nun kıyıya yakın kesimlerinin Neolitik Çağ’daki durumu hakkında destekleyici bilgiler sunacağı açıktır.
Keywords : Batı Anadolu, Manisa, Neolitik Çağ, Seramik