İMALAT SANAYİ İŞLETMELERİNDE STOK YÖNETİMİNİN FİNANSAL PERFORMANSLA İLİŞKİSİ

Authors : Narman KUZUCU, Serpil KUZUCU

Pages : 207-208

Doi:10.17261/Pressacademia.2023.1692

View : 8 | Download : 6

Publication Date : 2023-02-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç- İmalatçı işletmelerin stoklarına yatırımı, faaliyet döngülerinde önemli yer tutmaktadır. Stokların hızla satışa çevrilmesi ve sonrasında kâr yaratılması işletmelerin finansal performansına yol açmaktadır. Çalışmada, imalat sanayi işletmelerinin tuttukları stok türlerinin karlılığa etkisi incelenmiştir. Yöntem- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayınlanan sektör istatistikleri panel veri seti kullanılmıştır. Bu kapsamda, 2009-2021 dönemine ait 86 adet imalat sanayi alt sektörüne ilişkin veriler, Sabit Etkiler modeliyle analiz edilmiştir. Stokların farklı düzeylerde karlılığa etkisini sorgulamak amacıyla, kurulan modellerde brüt kar, faaliyet karı ve net karlılık oranları bağımlı değişkenler olurken, farklı stok türlerinin satışlara oranı bağımsız değişkenler olarak kullanılmıştır. Stoklar dışında sabit varlıklar devir hızı ve imalat sanayi büyüme oranı kontrol değişkenleri olarak modellerde yer almıştır. Bulgular- Hammadde stokları dışındaki stok türlerinin faaliyet kar oranıyla istatistiksel olarak anlamlı ilişkisinin olmadığı, ancak mamul ve ticari mal stoklarının net kar oranıyla negatif ilişkisinin olduğu bulunmuştur. Hiçbir stok türünün brüt kar marjıyla istatistiksel olarak ilişkili olmadığı görülmüştür. İmalat sanayi büyüme oranının ise tüm modellerde karlılık oranıyla negatif ilişkisi saptanmıştır. Sonuç- İmalat sanayi işletmelerinin mamul ve ticari mal stoklarını, fazla süre tutmadan hızla satışa çevirmelerinin net karlılığa katkı yaptığı, ancak hammadde ve yarı mamul stoklarının tutulma sürelerinin net karlılıkla anlamlı ilişkisinin olmadığı sonucu elde edilmiştir. Bununla birlikte, stokların brüt kar veya faaliyet karı düzeyinde değil, daha çok net karlılık düzeyinde işletme performansına etki ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre imalatçı işletmeler, hammadde ve yarı mamul stoklarından ziyade mamul ve ticari mallarının stokta kalma süreleri konusunda daha dikkatli olmalıdır. Ayrıca, imalat sanayi büyüme oranı artarken kar oranının azalması, büyüyen ekonomilerde işletmelerin kar marjlarının –muhtemelen rekabetin etkisiyle– azaldığını göstermektedir.
Keywords : Çalışma sermayesi, imalat sektörü, karlılık, stok yönetimi