Geçiş Ekonomilerinde Dış Yardımların Ekonomik Büyüme İle İlişkisinin Ampirik Analizi

Authors : Ahmet KAHİLOĞULLARI, İrem ERASA AKÇA

Pages : 103-115

Doi:10.30586/pek.1241465

View : 46 | Download : 53

Publication Date : 2023-06-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Kavram itibariyle Doğu Bloku bir diğer bilinen karşılığı Sovyetler Birliği önderliğinde oluşturulan sosyalist blok, kısmen Asya ve Doğu Avrupa ülkeleri üzerinde yaklaşık 70 yıllık bir sürede hüküm sürmüştür. Birlik, ülkelerin siyasi, sosyal ve ekonomik yapılarını komünist özellikli ideolojik yapı çerçevesinde şekillendirmiştir. Karşı rakip Amerika Birleşik Devletleri benimsemiş olduğu piyasa ekonomisi ile merkezi planlamaya dayalı ekonomik sistemini sürdüren blok ülkeleri ile mücadelesini 1990 yılı birliğin çöküşüne dek sürdürmüştür. Üye ülkeler ideolojik yapının çözülmesiyle birlikte başta ekonomi olmak üzere çeşitli alanlarda reformlara başvurma gereği duymuştur. Söz konusu reformlara başvuran ülkeler geçiş ekonomisi terimi ile adlandırılmıştır. Bu çalışmada geçiş ekonomilerinde dış yardımlar ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerinin 2002-2018 dönemi için panel veri yöntemleriyle araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında yapılan yatay kesit bağımlılığı ve homojenlik testleri birimler arasında yatay kesit bağımlılığının olmadığını ve eğim katsayılarının homojen olduğunu göstermektedir. Bu nedenle çalışmada homojen panelleri dikkate alan nedensellik analizine başvurulmuştur. Analiz sonuçları ülkeden ülkeye farklılık göstermekle birlikte panelde yer alan ülkelerden Ermenistan, Çin ve Kazakistan için dış yardımlardan ekonomik büyümeye doğru, Azerbaycan için ise ekonomik büyümeden dış yardımlara doğru tek yönlü nedensellik ilişkilerinin olduğunu göstermektedir. Çalışmada dış yardımların yanı sıra bulguları çalışmanın uygulama kısmında paylaşılan enflasyon oranı, doğrudan yabancı yatırımlar, beşeri sermaye, ticarete açıklık ve kurumsal kaliteyi temsil eden değişkenler ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkileri de araştırılmıştır.
Keywords : Dış yardımlar, Ekonomik Büyüme, Geçiş Ekonomileri