Eine Heraklesweihung aus dem Hinterland von Limyra

Authors : Yasemin AKIN

Pages : 137-142

View : 10 | Download : 5

Publication Date : 2016-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :2011 yılı yazında Likya yol ağı araştırmaları sırasında, dar ve sarp bir vadi üzerinde bulunan ve aynı isimdeki dağın doğu yamacında yer alan Alacadağ Mahallesi de yüzey araştırmaları kapsamın-da ziyaret edilmiştir. Burası 4 km güneyde bulunan Asarönü gibi Limyra territorium’una ait ol-malıdır. Alaca¬dağ’dan araştırma ekibine eşlik eden iki ormancının kılavuzluğu sayesinde 2368 m yükseklikteki Alaca¬dağ’ın zirvesine çıkan sarp bir orman yolunun kenarında, halk arasında “Ko-lak’ın kız kestiği yer” adıyla bilinen yerde bir yazıt tespit edilmiştir. Söz konusu yazıt, orman yolu üzerinde yaklaşık 3 m yükseklikteki ana kayanın ön yüzüne bir kabartma ile birlikte kazınmıştır. Bu ana kaya parçası, Alacadağ yerleşiminin yaklaşık 3 km batısında ulaşması çok zor bir yerde bulunmaktadır. Sağ ön yüzünde dokuz satırlık Eski Yunanca yazıt korunmuş olup yazılı alanın sol kısmında ise küçük bir niş içerisinde bir kabartma figürü bulunmaktadır. Yazıtın ilk satır ya da satırlarının bulunduğu kaya parçasının üst kısmı kırık durumdadır. Hava şartlarından dolayı aşınmış ön yüzde, yazıtın bazı kısımları ve kabartmadaki figür zorlukla tespit edilebilmiştir. Taşın üzerinde yer alan betimleme bir erkek figürüne işaret etmektedir ve büyük olasılıkla yazıtta adı geçen Herakles’in betimlemesi olmalıdır. Herakles ayakta durur bir vaziyettedir ve sol eliyle lo-but’unu insert ignore into journalissuearticles values(sopa); tuttuğu anlaşılmaktadır. Sağ kolunun üzerinde ise belinden aşağıya doğru salınan aslan postu duruyor olmalıdır. Bu yazıttan anlaşıldığı üzere bütün halkın insert ignore into journalissuearticles values(pandemos);, yani kamu-ya ait arazinin sınırı belirlenmiştir. Yazıtın buluntu yeri dikkate alındığında burada ormanlık bir arazinin var olduğu düşünülmelidir. Ormanlık araziler genel olarak hayvanları otlatmak için mera ihtiyacını ve ayrıca kereste ve diğer ağaç ürünlerini karşılıyorlardı. Kent büyük ihtimalle özel şahısların kamu arazilerini işgal etmesi problemine maruz kalmış ve bunun üzerine kent yönetimi de kamusal arazi ile özel şahıs arazileri arasında bir sınır belirleme ihtiyacı duymuştur. Bu doğrul-tuda, beş epistates’i bu görevin yerine getirilmesinden ve denetlemesinden sorumlu tutmuştur. Böylelikle yerel yönetim organları kentin önemli bir gelir kaynağı olan ağaç ürünlerinden mahrum kalmasını önlemek istemiş olmalılardır. Aslında yazıtın buluntu yeri yazıtta kastedilen sınırın Limyra ile kuzeyindeki Arykanda kenti arasındaki territorium’a ait olma ihtimalini de düşündür-mektedir. Ancak böyle bir olasılık oldukça düşüktür. Çünkü yazıtta sınırın niteliği pandemos sıfatıyla özellikle belirtilmiştir. Şayet bütün kentin territorium sınırının belirlenmesi söz konusu olsaydı burada kentinsert ignore into journalissuearticles values(ler);in adı ve vali ya da procurator’un adının belirtilmiş olması gerekirdi. Ayrıca bu yazıttan Pantainetos oğulları iki kardeş Apollonios ve Ostamas ve de Dionysios oğlu Aris-tolokhos’un, Herakles’i adamış oldukları da öğrenilmektedir. Söz konusu bu üç kişi yukarıda adı geçen epistates’lerin emri altında çalışan ve sınır belirleme işini yapan kişiler olmalıdır. Yazıtta pandemos olarak nitelendirilen yerin sınır çizim işini yaparken kendilerinin olasılıkla coğrafyaya bağlı olarak çok zor bir iş üstlenmiş olduklarını varsaymış olmalılardır. Bu nedenle kendilerini güç ve zor işlerin üstesinden gelen tanrı Herakles ile özdeşleştirmek istemişlerdir. Bu yüzden de büyük ihtimalle sınır belirleme işini tamamladıktan sonra Herakles’in kabartmasını kayaya işleyerek bu anıtı onu adamışlardır. Bununla birlikte, Herakles, gücünden dolayı bu sınırın gözeticisi ve koru-yucusu olarak da adanmış olabilir. Yazıt harf karakterlerine göre İS. 2. yy.’a tarihlenmektedir. Yazıtın Türkçe çevirisi şöyledir:  «--- kamu arazisinin sınırının epistates’ler Stephanos, Iason, Mossynianos, Amoas, Arteimas’ın denetimi altında belirlenmesi üzerine, Pantainetos oğulları Apollonios ve Ostomas ile Dionysios oğlu Aristolokhos tanrı Herakles’i adadılar.»
Keywords : Sözcükler Limyra, Lykia, pandemos, Kamu arazisi sınırı, Herakles, Adak