Havza’dan Yeni Bir Miltaşı Üzerinde Aradii Soyundan Yeni Bir Galatia Valisi: C. Aradius Rufinus

Authors : Burak TAKMER

Pages : 828-856

View : 8 | Download : 4

Publication Date : 2016-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Yazar halihazırda kayıp olan, ama 1999 yılında Havza\`da fotoğraflanan bir mil taşını tanıtmaktadır. Ünlü kaplıcalarına bağlı olarak Havza Antik Dönem\`de Strabon tarafından Phazemonitis Bölgesi sakinlerine ait Kaplıcalar insert ignore into journalissuearticles values(θερμὰ ὕδατα τῶν Φαζημωνιτῶν); olarak adlandırılır. Havza, kuzeybatıda Neo­klaudiopolis, güneyde Amaseia, kuzeyde Amisos ve doğuda Neokaisareia kentlerini birbirine bağlayan yolların buluşma noktasında yer almaktadır. Neoklaudiopolis\`in egemenlik sahasında bulunan otuz dokuz mil taşı bu yolların güzergahlarını saptama imkanı vermektedir. Burada tanıtılan mil taşının buluntu konumu onun Doğu sınırlarına intikal eden Roma birlikleri tarafından sıkça kullanılan ve Tabula Peutingerina\`da da zikredilen Neoklaudiopolis güzergahı üzerinde bulunmuş olabileceğini düşündürmektedir. Mil taşının asıl önemi ise Maximinus Thraks Dönemi’nde görev­de olan yeni bir Galatia valisini tanıtmasında yatmaktadır: C. Aradius Rufinus. Büyük ihtimalle M. Domitius Valerianus\`un ardılı olan C. Aradius Rufinus Galatia Eyaleti’nin görev yılı kesin olarak saptanabilen son legatus’larından biridir. Bu seçkin ailenin üyelerini onurlandıran pek çok yazıtın burada bulunmuş olması, Aradii soyunun Bulla Regia insert ignore into journalissuearticles values(Africa Proconsu­laris); kökenli olduğuna işaret etkmektedir. Bu soy İ.S. 3. yüzyılın ilk çey­re­ğinden itibaren Roscii, Furcilii ve Aiacii gibi ailelerle kurduğu evlilik bağları sayesinde yükselişe geç­miş ve İ.S. 4. yüzyılın sonuna kadar praefectus urbis Romae makamını üstlenen şahıslar yetiştirmiştir  insert ignore into journalissuearticles values(bk. aş. IV. Aradii ve soyağacı);. Soyun bilinen ilk üyesinin iki oğlu, Q. Aradius Rufinus Optatus Aelianus ve P. Aradius insert ignore into journalissuearticles values(Roscius); Paternus Rufinianus Aelianus, yaklaşık aynı zamanlarda sırasıyla Galatia insert ignore into journalissuearticles values(İ.S. 225–228); ve Kappadokia insert ignore into journalissuearticles values(İ.S. 231); eyaletlerinin valilikleri olmuşlardır. Bu veri C. Aradius Rufinus\`un adı geçen iki şahsın kardeşi veya kuzeni olabileceğini düşündürmektedir. Yeni mil taşı üzerinde C. Aradius Rufinus\`un legatus Augusti pro praetore, unvanını taşıması, Paphlagonia’nın Neoklaudiopolis teritoryumunu da içeren iç kesiminin, Severus Alexander zamanındaki kuruluşundan itibaren, Pontos eya­letine dâhil edilmediğini; aksine Maximinus Thraks’ın ilk yıllarında Galatia valisinin idaresi altında kal­maya devam ettiğini göstermektedir. Bölge Pontos eyaletine en erken M. Iunius Valerius Nepotianus\`un praeses\`liği sırasında İ.S. 250 yılında bağlanmış olmalıdır insert ignore into journalissuearticles values(bak. aş. bl. III);.
Keywords : Mil taşı, Maximinus Thrax, Aradii, Phazemonitis Thermai\`ı, Roma Dönemi\`nde Paphlagonia, Neoklaudiopolis, legatus Augusti Galatiae, Pontus Eyaleti, praeses