Avrupa Insan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Içtihadı Işığında Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı Bakımından Idari Gözetim Tedbirinin Cezalandırıcı Yönü

Authors : Merve İSPİRLİ ARMAĞAN

Pages : 913-945

Doi:10.26650/ppil.2022.42.2.1091031

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İdari gözetim tedbiri, yabancının özgürlüğünden yoksun kalması sonucunu doğurması sebebiyle kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkına getirilmiş oldukça ağır mahiyette bir sınırlamadır. Bu sebeple hukuka uygun biçimde uygulanması ve usuli güvencelerin sağlanması Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin insert ignore into journalissuearticles values(AİHS); 5. maddesi ile korunan kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı bakımından devletlerin en temel yükümlülüğüdür. Kanunilik kriterine aykırı ve usuli güvencelerden yoksun uygulamalar, idari gözetim tedbirini AİHS m.5’i ihlal eden bir tedbir haline getirmektedir. Dahası, hukuka aykırı uygulanan idari gözetim tedbiri, idari niteliğinden sapmakta ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi insert ignore into journalissuearticles values(AİHM); içtihadına göre cezalandırıcı bir işleve sahip olmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de idari gözetim tedbirinin uygulanış biçimi ve mevzuat, Suriye iç savaşı sonrası dönem bakımından, Anayasa Mahkemesi insert ignore into journalissuearticles values(AYM); ve AİHM içtihadı ışığında incelenmiştir. Bu inceleme sonunda Türkiye’de idari gözetim tedbirinin uzun yıllar AİHS m.5’i ihlal eder biçimde kanunilik kriterine aykırı uygulandığı tespit edilmiştir. 2014 yılındaki mevzuat değişikliği sonrasında kanunilik kriterinin sağlandığı prensipte kabul edilse de verilen ihlal kararları kanuniliğin halen tam anlamıyla sağlanamadığını ve usuli güvencelerden yoksun uygulamaların devam ettiğini ortaya çıkarmıştır. Çalışmada da kanuniliğin ve usuli güvencelerin sağlanamamasına bağlı olarak, AİHM içtihadında da sabit olduğu üzere, idari gözetim tedbirinin cezalandırıcı bir işleve sahip olduğu ve hatta idare tarafından cezalandırma amacına yönelik biçimde uygulandığı yönünde tespitlere yer verilmiştir.
Keywords : Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı, İdari Gözetim, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, Cezalandırıcı İdari Tedbir, Sınır Dışı Kararı