Formation Of Armenia On The Political Map Of The Caucasus And Karabakh Issue (1918-1921)

Authors : Jamil HASANLİ

Pages : 37-64

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2018-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Şubat 1917 yılında Romanov Hanedanlığı tarafından yönetilen eski Rus İmparatorluğunun tüm halkları için yeni bir devrimci dönem başlamıştır. Rusya’da Çarlık yönetiminin devrilmesiyle beraber Şubat 1917 devrimi ulusal bağımsızlık hareketleri doğurmuş ve böylece “halkların hapishanesi” olan Rus İmparatorluğu darbe almıştır. Çarlık yönetiminin devrilmesi Güney Kafkasya’daki siyasi süreçlerin hızlanmasına sebep olmuştur. Devrim sonrasında Geçici Hükümetin ilk adımlarından bir tanesi Güney Kafkasya’nın yönetilmesi için özel bir kurum kurması olmuştur. 9 Mart’ta Özel Transkafkasya Komitesi insert ignore into journalissuearticles values(OZAKOM); bölgeyi yönetmek için kurulmuştur. Ekim 1917 devriminin gerçekleşmesi ise Rus İmparatorluğunun tebaası olan ulusların umutlarını arttırmıştır. Bu umutlar çoğunlukla Bolşeviklerin iktidara gelmelerinin ilk günlerinde yaptıkları beyanatlardan beslenmiştir. Bir barış fermanı ve Rusya’nın Halklarının Hakları Beyannamesi’nin yayınlanmasıyla uluslara eski imparatorluktan ayrılıp bağımsız cumhuriyetler kurmaları için garanti verilmesi öngörülmüştü. Ancak kısa bir süre sonra bu belgelerin propagandadan ibaret olduğu anlaşılmıştır. Rus Halk Komiserleri Sovyeti, Stepan Georgevich Shaumian’ı Azerbaycan’ın özerkliğine karşı mücadele etmesi amacıyla Kafkasya için Olağanüstü Elçi olarak atadığında, kendisine ayrıca Josef Stalin tarafından hazırlanmış, “Türk Ermenistan’ın” özerkliği üzerine olan 29 Aralık 1917 fermanını yürürlüğe koyma görevi de verilmiştir. Bu ferman, Rus ordusunun işgali altında olan “Türk Ermenistan’daki” Ermeni ulusunun tam bağımsızlığını ve egemenliğini tanımaktaydı. Fermanda yer alan diğer hususlar şu şekildeydi: Rus ordusunun bölgeden çekilmesinden sonra milislerin kurulmasıyla “Türk Ermenistan” nüfusunun ve mal ve mülklerinin korunması; “Türk Ermenistan’ından” göç eden Ermenilerin engellenmeden geri dönmeleri ve demokratik yollarla seçilmiş bir Ermeni ulusal milletvekilleri konseyinden oluşan geçişi bir yönetimin kurulması. 
Keywords : Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya, Nahcivan, Şerur Dereleyez, Zangezür, Bakü, Moskova, Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Müttefik Güçleri İtilaf Devletleri, , Sovyet Rusya, Türkiye, Musavat hükümeti, Kafkasya Bürosu