SÜNNETİN KAYNAĞINA DAİR TASAVVURLARIN DÖNÜŞÜMÜ

Authors : Zişan TÜRCAN

Pages : 242-262

Doi:10.26791/sarkiat.525081

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sünnetin kaynakları, başka bir ifadeyle, Hz. Peygamber’in bilgi kaynaklarının neler olduğu meselesi İslam düşünce tarihi boyunca önemli bir tartışma konusu olagelmiştir. Sahabe döneminde belirgin bir şekilde gündeme gelmeyen sünnetin kaynağı meselesi hicrî birinci asrın sonları ya da ikinci asrın başlarında konuşulmaya başlanmıştır. “Hz. Peygamber’in söz ve uygulamalarının kaynağının vahiy olmasının ne tür bir önemi vardır?” sorusunun, meselenin ele alınacağı zemini oluşturmaya ve kavramaya katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Hz. Peygamber’in ve sahabenin uygulamalarına bakıldığında onların, sözün; vahiy kaynaklı olması , yazılması ve tilavetiyle ibadet edilmesi şeklindeki üç vasfını birbirinden ayrılmaz özellikler olarak gördükleri anlaşılmaktadır. Bütün bu özellikler vahyin lafzen korunmuşluğu düşüncesiyle doğrudan irtibatlıdır. Hadisin kaydı bakımından Kur’an’ın nüzul ve Mushaflaşma sürecinin zıddına bir süreç işletilmişken, Mushaflaşma sonrasında Kur’an’ın temel vasıflarının hadise -tabiatına uygun gelecek şekilde- atfedilmesi söz konusudur. İlerleyen dönemlerde bu vasıfların hadise atfedilmesi yeni formlarda yenilenerek devam etmiştir. Konunun, peygamber tasavvuru, kaynakların hiyerarşik düzeni, sünnet-hadis ilişkisi, sünnetin tanımı, hadislerin anlaşılması gibi meselelere doğrudan etkide bulunduğu; üstelik sünnetin kaynağı meselesine dair itikadî ve ideolojik yaklaşımların, teorik zeminini aşarak sünnet anlayışında temel farklılıklar ortaya çıkardığı, fikrî ve uygulamaya ilişkin bir takım sonuçlar ürettiği görülmektedir.
Keywords : Sünnet, Hadis, Vahiy, Sünnetin kaynağı, Tarihüstülük